Kredyt gotówkowy czy pożyczka pozabankowa? Porównanie kosztów, formalności i czasu wypłaty

Opublikowano: 08 Wrz 2025 Agnieszka Kłak 15 min. czytania

Kategoria: Poradnik Kredytowy

Czym jest kredyt gotówkowy a czym pożyczka pozabankowa?

Kredyt gotówkowy jest produktem udzielanym przez banki. Instytucje bankowe muszą przestrzegać przepisów prawa, w szczególności Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe - również w kontekście udzielania zobowiązań. Definicję kredytu znajdziemy w art. 69 tejże ustawy. Cel finansowania może być określony albo dowolny. Kredytobiorca ma obowiązek zwrócić pożyczoną kwotę wraz ze wszystkim kosztami w ratach. 

A czym jest pożyczka pozabankowa? Jak sama jej nazwa wskazuje jest to produkt udzielany przez instytucje nie będące bankami. Są to firmy pożyczkowe, które nie podlegają pod Prawo bankowe. Udzielają zobowiązań na podstawie przepisów Ustawy z z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim oraz Kodeksu cywilnego. Do pożyczek zaliczymy przede wszystkim:

• chwilówki,
• pożyczki ratalne,
• pozabankowe karty kredytowe.

W tym artykule będziemy brali pod uwagę jedynie pożyczki ratalne, gdyż podobnie jak kredyt gotówkowy, do którego czynimy porównanie jest to zobowiązanie, które należy spłacić w ratach. 

W czym kredyt jest podobny do pożyczki?

1. Zobowiązanie umowne. Zarówno przy kredycie jak i pożyczce powyżej 1000 zł występuje umowa pisemna. Może być zawarta w tradycyjny sposób, na papierze, ale współcześnie coraz częściej zarówno umowa pożyczki jak i kredytu przybiera formę cyfrową. Dokument jest niezbędny do tego, aby ustalenia stron zobowiązania były ważne i stanowi podstawę do potwierdzenia praw jak i egzekwowania obowiązków instytucji finansującej oraz klienta.
2. Spłata odbywa się w ratach. Jako klient musisz spłacać zobowiązanie w ratach - i to niezależnie od tego, czy wziąłeś kredyt bankowy czy pożyczkę spoza banku. 
3. Zobowiązanie niesie ze sobą koszty. Zawsze gdy zaciągasz kredyt lub pożyczkę to zobowiązujesz oddać nie tylko pożyczony kapitał, ale też ponieść wszystkie koszty związane ze zobowiązaniem. Wyjątek stanowi pierwsza darmowa pożyczka, ale jest to osobny temat.
4. Klient musi zwrócić kapitał wraz z odsetkami. Obowiązek zwrotu występuje tak samo przy pożyczce i kredycie. Jeśli nie oddasz pieniędzy, to zarówno bank jak i firma pożyczkowa mają prawo skierować sprawę do sądu i wymagać egzekucji komorniczej. 
5. Maksymalna wysokość oprocentowania. Oprocentowanie zarówno w kredycie jak i pożyczce pozabankowej nie może przekroczyć prawnie ustalonej wartości. Jest tak na mocy przepisów Ustawy z dnia 6 października 2022 r. o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie, znanej potocznie jako Ustawa antylichwiarska. 
6. Ocena zdolności kredytowej i sprawdzenie historii kredytowej. Procedury w banku i firmie pożyczkowej działają na podobnej zasadzie: klient musi wykazać źródło dochodu, dzięki czemu wiadomo, że będzie spłacał zobowiązanie, a ponadto instytucja finansująca musi zajrzeć do BIK w celu przejrzenia historii zadłużenia.
7. Weryfikacja tożsamości. Zarówno bank i firma pożyczkowa musi mieć pewność, że wnioskodawca jest tym, za kogo się podaje - jest to szczególnie ważne przy wnioskach online. 

Jak różnią się kredyt i pożyczka?

1. Podstawy prawne. Banki opierają się przede wszystkim na Prawie bankowym (wspomniana już choć definicja kredytu). Firmy pozabankowe bazują na przepisach Ustawy o kredycie konsumenckim oraz Kodeksu cywilnego.
2. Podmiot finansujący. Kredyt bankowy otrzymasz tylko w banku lub SKOK-u. Pożyczka - rozumiana prawnie jako kredyt konsumencki - będzie dostępna zarówno w banku i SKOK-u jak i firmie pożyczkowej, a może być także udzielana przez osobę fizyczną.
3. Dostępne kwoty. Kredyt gotówkowy dostępny jest w kwocie osiągającej pułap nawet 200 000 - 300 000 zł. Natomiast jeśli chodzi o pożyczkę pozabankową, to trudno znaleźć na rynku ofertę opiewającą na sumę powyżej 30 000 zł.
4. Okres kredytowania. Kredyt gotówkowy może zostać udzielony nawet na 12 lat, choć w praktyce banku zazwyczaj jest to maksymalnie 120 miesięcy. Pożyczka pozabankowa będzie spłacana znacznie krócej - maksymalnie do 48 miesięcy. 
5. Długość procedury rozpatrywania wniosku. W niektórych przypadkach banki mogą procedować wniosek znacznie dłużej niż firmy pożyczkowe. 
6. Podejście do zdolności kredytowej. Jeśli zawnioskujesz o tę samą kwotę w banku i firmie pożyczkowej, to okaże się, że bank będzie wymagał od Ciebie wyższej zdolności kredytowej niż instytucja pozabankowa. Dotyczy to większych zarobków oraz lepszej stabilności zatrudnienia.
7. Podejście do zadłużenia klienta. Bank może odrzucić wniosek z powodu choćby jednego aktualnie spłacanego dług lub jednej niespłaconej przez Ciebie w terminie raty. Firmy pożyczkowe mogą udzielić finansowania nawet takiej osobie, która ma kilka aktywnych długów.
8. Formalności. Niekiedy banki przy kredycie gotówkowym będą wymagały dostarczenia dodatkowych dokumentów, taki jak zaświadczenie o zatrudnieniu od pracodawcy czy wyciąg z konta bankowego. Pożyczkodawca zaś bardzo rzadko wymaga innych dokumentów niż tylko dowód osobisty. 
9. Koszty. Z racji tego, że instytucje bankowe wymagają większej zdolności kredytowej klientów i nie są zbyt skłonne do pożyczania pieniędzy dłużnikom, to jednocześnie ponoszą mniejsze ryzyko kredytowe. To z kolei wiąże się z tym, że koszty kredytu będą niższe niż koszty pożyczki, gdyż pożyczkodawcy ponoszą większe ryzyko i rekompensują to sobie właśnie wyższymi kosztami pożyczkowymi. 

Czas wypłaty środków

Firmy pożyczkowe zazwyczaj bardzo szybko realizują wypłaty przyznanych środków. Wielu pożyczkodawców wysyła pieniądze szybkim przelewem, a to oznacza, że pieniądze na Twoim koncie mogą pojawić się nawet w ciągu 15 minut od momentu złożenia wniosku. Środki mogą do Ciebie wpłynąć nie tylko w ciągu dnia i w dni robocze, ale też w święta czy w nocy. 

Nieco inaczej wygląda to w przypadku kredytu gotówkowego. Otóż może być faktycznie tak, że bank zrealizuje przelew i pieniądze szybko znajdą się na Twoim koncie. Będzie tak zwłaszcza w sytuacji, gdy uzyskasz zobowiązanie w banku, w którym masz już rachunek. Ale nie zawsze. Zdarzyć się może bowiem, że na pieniądze będziesz czekać do 2 dni roboczych. A jeśli w międzyczasie okaże się, że bank wezwie Cię do okazania dodatkowych dokumentów, to cała procedura się jeszcze bardziej wydłuży. 

5000 zł na 12 miesięcy - bank vs firma pożyczkowa

Porównajmy teraz konkretnie kredyt gotówkowy z pożyczką pozabankową. Za punkt wyjścia bierzemy następujące założenia:

• kwota zobowiązania wynosi 5000 zł,
• okres spłaty to 12 miesięcy,
• wnioskujący jako źródło dochodów podaje umowę o pracę.

Wzięliśmy pod uwagę po jednej ofercie kredytu gotówkowego i pożyczki ratalnej. Wg naszego kalkulatora kredytu gotówkowego najlepsza ofertę ma w chwili obecnej VeloBank. Z kolei wg kalkulatora pożyczki online najlepsze zobowiązanie pozabankowe na raty oferuje iCredit. 

Oto, jak wypadło porównanie obu produktów:

Oprocentowanie

10,85% VeloBank vs 17,00% iCredit

RRSO

11,41% Velobank vs 96,15% iCredit

Prowizja

0,00% VeloBank vs 29,17% iCredit

Całkowita kwota do spłaty

5 298,72 zł VeloBank vs 7 068,60 zł iCredit

Rata

441,56 zł VeloBank vs 589,05 zł iCredit

Jak widać, praktycznie w każdym parametrze oferta VeloBanku jest bardziej opłacalna i tańsza niż pożyczka w iCredit. Jednak iCredit akceptuje zajęcia komornicze, zasiłki z MOPS-u, a nawet dochody na czarno, czego nie ma w VeloBanku. W praktyce może okazać się zatem, że kredyt z VeloBanku - choć korzystniejszy - nie będzie dla Ciebie dostępny, a pożyczka od iCredit już jak najbardziej. 

 

Wpływ na zdolność kredytową i przyszłe finansowanie

Kredyt bankowy jest raportowany do Biura Informacji Kredytowej (BIK). Regularne i terminowe spłacanie rat buduje pozytywną historię kredytową, co w przyszłości może ułatwić uzyskanie kolejnych kredytów – np. hipotecznego. Warto więc traktować kredyt jako sposób na pokazanie swojej wiarygodności finansowej wobec banków.

Pożyczki pozabankowe również trafiają do BIK, ale ich nadmiar może działać odwrotnie – zbyt duża liczba aktywnych zobowiązań w parabankach obniża ocenę scoringową i może zniechęcić banki do udzielenia finansowania.

Porady praktyczne – kiedy kredyt, a kiedy pożyczka?

1. Wybór kredytu gotówkowego. Kredyt gotówkowy lepiej wybrać, gdy potrzebujesz większej kwoty, planujesz dłuższy okres spłaty i chcesz ograniczyć koszty. To opcja dla osób z udokumentowanymi dochodami i dobrą historią kredytową.
2. Wybór pożyczki. Pożyczka pozabankowa ma sens w sytuacjach nagłych, gdy potrzebujesz pieniędzy szybko i nie masz szans na kredyt w banku – np. przy niskiej zdolności kredytowej albo przy aktywnych innych zobowiązaniach.

3. Jak zwiększyć szanse na pozytywną decyzję? Niezależnie od tego, czy wnioskujesz w banku, czy w firmie pożyczkowej, warto dobrze się przygotować. Zadbaj o regularne wpływy na konto, najlepiej z tytułu wynagrodzenia oraz spłać drobne zaległości przed złożeniem wniosku. Przygotuj dokumenty potwierdzające dochód, ale nie składaj kilku wniosków jednocześnie – wiele zapytań do BIK może obniżyć Twoją ocenę zdolności kredytowej.

Elastyczność spłaty

Banki coraz częściej oferują dodatkowe udogodnienia, takie jak możliwość wcześniejszej spłaty kredytu bez dodatkowych opłat, wakacje kredytowe czy refinansowanie zobowiązania. Firmy pożyczkowe także wprowadzają podobne rozwiązania, ale zwykle na mniej korzystnych warunkach – np. wcześniejsza spłata rzadziej wiąże się z obniżeniem całkowitego kosztu pożyczki.

Konsekwencje opóźnień w spłacie

W przypadku kredytu bankowego procedura windykacyjna jest bardziej sformalizowana – bank najpierw wysyła monity i wezwania do zapłaty, później sprawa może trafić do sądu i komornika. Firmy pożyczkowe działają zazwyczaj szybciej i bardziej bezpośrednio. Nierzadko współpracują z firmami windykacyjnymi, które kontaktują się z klientem telefonicznie, mailowo i listownie. Opóźnienia generują też dodatkowe koszty, takie jak odsetki karne czy opłaty windykacyjne.

Czy są jeszcze jakieś dodatkowe opłaty?

Oprocentowanie i RRSO to nie wszystko. Zarówno przy pożyczkach pozabankowych jaki i kredytach gotówkowch mogą pojawić się dodatkowe koszty, np.:

• opłaty administracyjne,
• obowiązkowe ubezpieczenia,
• opłata przygotowawcza.

Dlatego zawsze warto dokładnie czytać umowę i tabelę opłat.

Rejestr KNF i bezpieczeństwo pożyczkobiorcy

Każda legalnie działająca firma pożyczkowa musi być wpisana do rejestru Komisji Nadzoru Finansowego (KNF). Daje to klientowi pewność, że pożyczkodawca działa zgodnie z prawem i podlega kontroli.

Uważaj na nielegalne parabanki!

Na rynku wciąż zdarzają się nielegalne firmy podszywające się pod instytucje finansowe. Tzw. parabanki łatwo rozpoznać po tym, że nie podlegają bezpośredniemu nadzorowi KNF, nie dają żadnych gwarancji bezpieczeństwa Twoich pieniędzy i najczęściej kierują swoje oferty do osób, które nie mają szans na kredyt w banku. W rzeczywistości mogą żądać wysokich opłat wstępnych albo stosować nieuczciwe praktyki. Zawsze należy sprawdzić, czy dana firma znajduje się w rejestrze KNF, a także unikać ofert wymagających wpłaty zaliczki przed otrzymaniem pieniędzy.

Dodano: 08.09.2025