Co to jest recesja gospodarcza?
Ciągły wzrost cen, który obserwujemy w Polsce już od kilku miesięcy wiąże się z działaniem mechanizmów ekonomicznych w ramach cyklu gospodarczego. Jak każdy cykl, również i ten posiada swoją fazę schyłkową. Spadek aktywności gospodarczej, którego obecnie doświadczamy, a który został spowodowany przez mnóstwo czynników wiąże się z nadchodzącą recesją. Bardzo ważną kwestią jest to, na jaką skalę rozwinie się w Polsce recesja i jak długo potrwa.
Z tego artykułu dowiesz się:
- skąd się wziął termin recesji gospodarczej,
- co wpływa na spowolnienie gospodarcze,
- czym skutkuje recesja,
- czy można zażegnać recesję gospodarczą.
Spis treści
Pojęcie recesji gospodarczej
Recesja gospodarcza to najprościej rzecz ujmując znaczący spadek aktywności gospodarczej objawiający się zmniejszeniem produktu krajowego brutto. Jest to zjawisko makroekonomiczne, które jest także określane spowolnieniem gospodarczym. Recesja jest częścią cyklu ekonomicznego, zwanego też koniunkturalnym. Zjawisko to występuje więc zawsze tam, gdzie mamy do czynienia z mechanizmami ekonomicznymi na poziomie ogólnopaństwowym.
Cykl gospodarczy towarzyszy ludzkości odkąd pojawiły się pierwsze społeczności i cywilizacje. Nie jest to więc coś nowego – podobnie jak recesja. W XX wieku wraz z rozwojem nauki pojawiły się próby fachowego zdefiniowania pojęcia recesji. Okazało się, że jest z tym nie lada problem, bowiem recesja dotyczy bardzo wielu czynników, a pojawiła się potrzeba określenia recesji według bardzo konkretnych zasad.
CIEKAWOSTKA
Czy wiesz, że słowo recesja pochodzić od łacińskiego terminu recessio? Dosłownie oznacza to: „cofanie się”. Można też spotkać się z teorią, że pojęcie pochodzi od słowa recedere, które można przetłumaczyć jako „ustępować”.
Recesja techniczna – co to takiego?
W związku z problemami dotyczącymi definicji recesji pojawiła się propozycja zastosowania pewnej praktycznej zasady. Według niej o recesji możemy mówić wtedy, kiedy ujemy wzrost gospodarczy trwa przez co najmniej dwa kolejne kwartały i w jego wyniku odnotowywany jest spadek PKB. Wówczas występuje recesja techniczna. Jest to taki rodzaj recesji, który bierze pod uwagę tylko jeden czynnik. O recesji możemy też mówić w szerszym kontekście.
WARTO WIEDZIEĆ
Pojęcie recesji technicznej narodziło się w USA, ale współcześnie funkcjonuje ono w wielu innych krajach na całym świecie. Również cała Unia Europejska w ten sam sposób rozumie recesję techniczną.
Przyczyny recesji gospodarczej
Czy recesja gospodarcza pojawia się tak po prostu, gdyż nastąpił kolejny etap cyklu koniunkturalnego? I tak i nie. Jak każde zjawisko ekonomiczne, to także powstało wskutek pewnych mechanizmów. Do najważniejszych przyczyn recesji gospodarczej możemy zaliczyć:
- wojnę,
- bańkę spekulacyjną – bańka internetowa z lat 1995-2001 czy też bańka spekulacyjna w Japonii z lat 1986-1989,
- interwencjonizm państwowy,
- zła polityka monetarna.
Do wystąpienia recesji może się przyczynić także kataklizm czy międzynarodowa tragedia. Bardzo złe skutki dla gospodarki na całym świecie wywołała chociażby pandemia COVID-19.
Skutki recesji gospodarczej
Chociaż ekonomiści będą najchętniej wypowiadali się na temat recesji technicznej, to jednak już po wielu innych zjawiskach, dotyczących nie tylko PKB można zauważyć, że nastąpiło załamanie gospodarcze. Do skutków recesji będziemy zaliczać:
- ujemny wzrost gospodarczy,
- wzrost bezrobocia,
- spadek wydajności pracy,
- spadek dochodów społeczeństwa,
- spadek nakładów inwestycyjnych,
- zahamowanie wzrostu cen.
Bardzo ważne jest to, że kiedy odnotuje się spadek produkcji przy jednoczesnym wzroście bezrobocia to już można mówić o zakończeniu cyklu ekonomicznego. Wówczas stopniowo następuje ożywienie gospodarcze.
Historyczne przypadki recesji
W historii mieliśmy już do czynienia z bardzo dużą recesją gospodarczą. Towarzyszyła ona często międzynarodowym kryzysom ekonomicznym. Oto najbardziej znane historyczne przypadki:
- Wielki kryzys 1929-1933. Było to zjawisko, w którym wystąpiła światowa recesja gospodarcza. Kryzys dotknął praktycznie wszystkie kraje oraz wszystkie dziedziny gospodarki. Jedynie ZSRR uniknęło kryzysu. Wszystko zaczęło się od krachu na nowojorskiej giełdzie 24 października 1929 roku. Wielki kryzys skutkował wzrostem bezrobocia, falą bankructw oraz zadłużeń. Skuteczny w walce z wielkim kryzysem okazał się program New Deal wprowadzony przez prezydenta USA Franklina Dolano Roosevelta.
- Kryzys finansowy 2007-2009. Był to ostatni międzynarodowy kryzys o tak dużej skali. Zjawisko to było wielowymiarowe. Zaczęło się od kryzysu rynku hipotecznego w USA, potem nastąpił kryzys na rynku pracy i surowców. W Polsce przejawiał się on głównie jako kryzys opcji walutowych, natomiast w UE jako kryzys zadłużenia w strefie euro.
- Epidemia dżumy 1348-1353. Chociaż mówimy tu o wydarzeniach sprzed niemal 700 lat, to jednak jak najbardziej występowała wówczas recesja. Nawet jeśli jej tak wtedy nie nazwano. Dżuma zabrała znaczną część ludności Europy – szacuje się, że od ¼ do ½ całej populacji. W wyniku tego kontynent nie wyszedł z recesji przez kolejne 200 lat. Ceny żywności znacznie poszły w górę, brakowało osób do pracy na roli. Dopiero w XVI wieku produkcja wróciła na swój poziom z 1348 roku.
Choć powyższe przykłady pokazują jak poważnie wygląda recesja, to jednak samo wystąpienie recesji wcale nie musi od razu oznaczać głębokiej zapaści gospodarczej. Wiele razy recesja, chociaż faktycznie występowała, to jednak jej przebieg dla ekonomii był stosunkowo łagodny.
WARTO WIEDZIEĆ
Jeżeli recesja przybiera bardzo duże rozmiary, to mówimy wówczas o depresji gospodarczej czy też krachu gospodarczym. Kiedy do tego dochodzi, wówczas społeczeństwo musi mierzyć się z takimi problemami, jakie występowały w wyżej omówionych, historycznych przypadkach.
Recesja 2022 w Polsce i na świecie
Rok 2022 okazał się bardzo niekorzystny pod kątem gospodarczym. Jeszcze wcześniej, począwszy od jesieni 2021 roku obserwowaliśmy w Polsce stopniowo pogarszającą się sytuację kredytobiorców. Wybuch wojny na Ukrainie 24 lutego 2022 roku spowodował kryzys nie tylko w naszym kraju, ale też na świecie.
Wiele zjawisk, które możemy zauważyć w Polsce pojawia się także w innych państwach. Jednym z nich jest galopująca inflacja. Kolejnym ważnym aspektem współczesnego kryzysu jest kwestia energii. Tutaj nie tylko chodzi o rosnące ceny, ale też brak źródła energii, np. węgla i gazu. Problem ten dotyczy nie tylko nas, ale też Niemców czy Francuzów. Z kolei w Stanach Zjednoczonych do końca 2022 roku zostanie odnotowany znaczny spadek PKB.
Jeszcze w połowie 2022 roku niektórzy ekonomiści uspokajali – kryzys nam nie grozi, a na początku 2023 roku sytuacja ulegnie poprawie. Tymczasem widzimy, że sytuacja gospodarcza jest coraz gorsza. Prognozy okazują się więc tutaj niezbyt trafione. Niestety to czas pokaże czy i tym razem czeka nas poważna recesja gospodarcza.
Walka z recesją
Państwo może podjąć szereg działań aby skutecznie zapobiegać wystąpieniu recesji. Jeżeli gospodarka rozwija się w zbyt szybkim tempie, to wówczas rząd może podjąć takie działania jak: wzrost stóp procentowych i podatków, a także zmniejszenie wydatków rządowych. Natomiast, jeśli gospodarka spowalnia, to wówczas należy obniżać stopy procentowe i podatki, zwiększać wydatki rządowe oraz zwiększać podaż pieniądza.
Dodano:
Czy ten artykuł był pomocny?
Ocena / gł.Ostatnie filmy
