Czym są obligacje skarbowe?

Opublikowano: 11 Sty 2023 Dagmara Konik 8 min. czytania

Kategoria: Oszczędzanie

Obligacje skarbowe – definicja

Prawna definicja obligacji skarbowych głosi, iż są to papiery wartościowe, które są emitowane w seriach przez Skarb Państwa. W procesie kupna-sprzedaży obligacji uczestniczą dwie strony. Jedną z nich jest emitent, czyli ten, kto wydaje obligacje, natomiast drugą obligatariusz – jest to fachowa nazwa nabywcy obligacji. Obligacje opiewają na określoną sumę pieniędzy. Najpierw obligacje kupuje obligatariusz, a następnie emitent zobowiązuje się do wykupu obligacji w określonym terminie.

Kto może emitować, a kto kupić obligacje Skarbu Państwa?

Jedynym legalnym emitentem tego rodzaju obligacji jest Skarb Państwa, którego reprezentantem jest minister finansów. Natomiast obligacje mogą zostać zakupione przez osoby fizyczne, fundacje, stowarzyszenia oraz organizacje pozarządowe. Sprzedawanie obligacji jest traktowane jako pożyczka, którą obligatariusz udziela emitentowi. Emitent zaś zobowiązuje się spłacić tę pożyczkę w określonym terminie wraz z należnymi odsetkami. Każdy obligatariusz zostaje zapisany do rejestru w depozycie papierów wartościowych tworzonym przez instytucję, która działa pod nazwą: Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.

Jakie są rodzaje obligacji skarbowych?

Najczęściej rzecz biorąc, są dostępne obligacje skarbowe o stałym lub zmiennym oprocentowaniu oraz obligacje skarbowe indeksowane inflacją. Wzrost odsetek obligacji ze stałym oprocentowaniem zawsze będzie jednostajny – nie zmieni się niezależnie od wysokości stóp procentowych. W przypadku obligacji ze zmiennym oprocentowaniem wysokość odsetek zależy od wysokości stopy referencyjnej NBP. Zaś pozostałe obligacje mają oprocentowanie, które kształtuje się według poziomu inflacji.

W przypadku obligacji ze stałym lub zmiennym oprocentowaniu Skarb Państwa proponuje:

• obligacje oprocentowane w sposób stały na okres 3 miesięcy,
• obligacje Roczne Oszczędnościowe Referencyjne oprocentowane w sposób zmienny,
• obligacje oprocentowane w sposób zmienny na okres 3 lat,
• obligacje Dwuletnie Oszczędnościowe Referencyjne oprocentowane w sposób zmienny,
• obligacje Dwuletnie Oszczędnościowe Stałoprocentowe,
• obligacje premiowe.

Jeśli chodzi o obligacje, gdzie oprocentowanie jest zależne od inflacji, to możemy wyróżnić:

• rodzinne obligacje na okres 12 lat,
• rodzinne obligacje na okres 6 lat,
• obligacje Skarbu Państwa na okres 10 lat,
• obligacje Skarbu Państwa na okres 4 lat.

Tak różne rodzaje obligacji pozwalają wybrać te aktywna, które na dany moment będą najbardziej opłacalne z punktu widzenia obligatariusza.

Zakup obligacji skarbowych – jakie to koszty?

Dużym atutem obligacji Skarbu Państwa jest fakt, że mają one niewielki próg, od którego potencjalny obligatariusz może dokonać kupna. Mowa tu konkretnie o minimalnej kwocie 100 zł. To pozwala zakupić obligację nawet niezbyt zamożnym osobom. Pamiętajmy jednak, że każda obligacja może mieć różną cenę. Cena emisyjna to taka, która obowiązuje w momencie wypuszczania obligacji na rynek, zaś cena transakcyjna obowiązuje w późniejszym okresie, dopóki aktywa są ważne.

Kupno obligacji Skarbu Państwa w praktyce

Wiele instrumentów finansowych działających na rynku jest dostępnych w dość szerokiej sprzedaży. W przypadku obligacji skarbowych można je kupić od konkretnych podmiotów. Będą to:

• biura maklerskie działające na Giełdzie Papierów Wartościowych – sprzedają one tzw. obligacje hurtowe skierowane dla dużych inwestorów, jakimi są banki,
• agent emisji, czyli PKO Bank Polski – sprzedaje on tzw. obligacje oszczędnościowe nazywane także detalicznymi, które są skierowane do klientów indywidualnych.

Zasadniczo obligacje sprzedawane są na te dwa sposoby. Jednakże niekiedy pojawia się na rynku możliwość nabycia obligacji skarbowych poprzez fundusz inwestycyjny.

Zarabianie na obligacjach – jak to przebiega?

Jak już wspomnieliśmy, obligacje są ważne przez określony czas. Termin, w którym emitent musi wykupić obligacje, nazywa się też terminem zapadalności obligacji. Wówczas obligatariusz dostaje kwotę pieniężną, za którą wcześniej kupił aktywa plus odsetki. Przykładowo, jeżeli wykupimy obligacje w kwocie 1000 zł na okres 12 miesięcy ze stałym oprocentowaniem wynoszącym 5%, to po roku zyskamy 1000 zł plus odsetki wynoszące 50 zł, czyli razem 1050 zł.

Warto wiedzieć, że istnieje możliwość sprzedania obligacji przed terminem zapadalności. W tym przypadku obowiązuje określony termin, jednak krótszy niż ten, który przypada na zapadalność. Będzie także określona cena. Obligatariusz, który zdecyduje się na takie rozwiązanie, może tego dokonać w dowolnym Punkcie Sprzedaży Obligacji, bądź też skorzystać z infolinii PKO BP, bądź bankowości internetowej.

Ile wynosi oprocentowanie obligacji skarbowych?

W związku z tym, że w 2022 roku stopa referencyjna sukcesywnie rosła, Ministerstwo Finansów podwyższało oprocentowanie obligacji. Na dzień pisania tego artykułu, tj. 16 grudnia 2022 roku oprocentowanie tych aktywów finansowych wygląda następująco:

• obligacje stałoprocentowe na 3 miesiące – 3%,
• obligacje stałoprocentowe na 3 lata – 6,85%,
• obligacje zmiennoprocentowe na 12 miesięcy – 6,75%,
• obligacje zmiennoprocentowe na 2 lata – 6,85%,
• obligacje indeksowane inflacją na 4 lata – 7%,
• obligacje indeksowane inflacją na 10 lat – 7,25%,
• obligacje rodzinne na 6 lat – 7,2%,
• obligacje rodzinne na 12 lat – 7,5%.

Jak widać gołym okiem, w zależności od rodzaju aktywa finansowego oprocentowanie kształtuje się w przedziale 6,75-7,5% dla tych obligacji, które są zależne od stóp procentowych i inflacji. Ta konkretna wartość oprocentowania koresponduje ze stopą referencyjną, która obecnie wynosi 6,75%.

Czy warto zainwestować w obligacje Skarbu Państwa?

Odsetki rosnące w skali roku o ok.7% mogą zachęcać do długoterminowego inwestowania. Dzięki temu, przy dużych kwotach wydanych na obligacje można zarobić stosunkowo dużo pieniędzy w wartości bezwzględnej. Jednak należy pamiętać, że w przypadku papierów wartościowych oprocentowanych w sposób zmienny w przypadku znaczącego obniżenia stóp zysk staje się minimalny. Jednakże zawsze lepiej trochę zyskać niż nic, zwłaszcza że przynajmniej na samym początku nie potrzebujemy dużo kapitału, aby zacząć swoją przygodę z obligacjami.

Dodano: 17.11.2022