Kwota wolna od podatku wzrasta! Kto na tym skorzysta?

Opublikowano: 03 Wrz 2021 Agnieszka Kłak 15 min. czytania

Kategoria: Słownik pojęć finansowych

Co to jest kwota wolna od podatku?

Kwota wolna od podatku to taki dochód, który jest zwolniony od podatku w całości. Kwota zmniejszająca podatek, który musi zapłacić każda legalnie pracująca osoba to suma, która obniża wysokość podatku. Podatek dochodowy funkcjonuje w dwóch formach – od osób fizycznych (PIT) oraz od osób prawnych (CIT). Dochód w tym rozumieniu to przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania.

Np. jeśli przychód wyniósł 9 000 zł a koszty uzyskania przychodu wyniosły 1 000 zł to dochód wynosi 9 000 zł minus 1 000 zł i równa się 8 000 zł. I to właśnie od tej kwoty 8 000 zł naliczany jest podatek dochodowy. Jednakże kwota zmniejszająca podatek sprawia, iż jest on niższy. To, o ile podatek będzie zmniejszony zależy od rocznych dochodów podatnika.

W przypadku obliczania takich wartości jak podatek dochodowy oraz kwota wolna od podatku zawsze bierze się pod uwagę tylko kwotę brutto. To znaczy, ilekroć będzie mowa np. o 8 000 zł dochodu oznacza to 8 000 zł brutto. Jest to bardzo ważne, ponieważ bardzo wielu pracowników na co dzień myśli o swoich dochodach wyrażonych w wartości netto.

Kwota netto jest to w rzeczywistości kwota brutto pomniejszona o zaliczkę na podatek oraz składki na ubezpieczenie społeczne. Warto mieć to na uwadze, bo często można napotkać się na treści o tematyce kwoty wolnej od podatku, gdzie brakuje doprecyzowania czy chodzi o kwotę netto czy brutto. Poruszając się w tym temacie zawsze należy mieć na myśli dochód brutto.

Kwota zmniejszająca podatek funkcjonuje pod dokładnie taką nazwą w ust. 1a art. 27 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przedtem w historii Polski nie istniała kwota wolna ani kwota zmniejszająca, a to ze względu na to, że nie istniał jako taki podatek dochodowy PIT, a przynajmniej nie w dzisiejszym rozumieniu. Po 1989 r. zmienił się ustrój polityczny i gospodarczy Polski, państwo stało się gospodarką kapitalistyczną w związku z tym siłą rzeczy pojawił się podatek PIT a wraz z nim kwota wolna.

Ile wynosi kwota wolna od podatku 2021?

Kwota wolna od podatku 2021 wynosi tyle samo co w latach 2018-2020 wynosi 8 000 zł. Oznacza to, że jeżeli ktoś zarobił w ciągu całego roku podatkowego łączną sumę 8 000 zł dochodu, nie płaci on podatku. Działa tutaj kwota zmniejszająca podatek. Według przepisów Ustawy o podatku dochodowym stawka podatku od osób fizycznych wynosi 17% kwoty dochodu, jeżeli roczny dochód jest mniejszy albo równy 85 528 zł. Tak więc przy dochodzie równym 8 000 zł podatnik zapłacił 17% podatku, czyli 1 360 zł. Jednakże 8 000 zł jest to kwota wolna od podatku, co skutkuje tym, że kwota zmniejszająca podatek zmniejsza go do zera. 

Należy mieć na uwadze, że podatek w wysokości 17% obowiązuje kwotę rocznego dochodu do wysokości 85 528 zł. Powyżej tej kwoty podatek oblicza się na podstawie działania: 14 539 zł + 32% x (dochód – 85 528 zł).

Ustawa reguluje kwotę zmniejszającą podatek w zależności od rocznych dochodów w następujący sposób:

• dochód: do 8 000 zł, kwota = 1 360 zł,
• dochód: 8 001 zł – 13 000 zł, kwota = 1 360 zł – [834,88 zł x (podstawa obliczenia podatku – 8000 zł)] / 5000 zł,
• dochód: 13 001 zł – 85 528 zł, kwota = 525,12 zł,
• dochód: 85 529 zł – 127 000 zł; kwota = 525,12 zł – [525,12 zł x (podstawa obliczenia podatku – 85 528 zł)] / 41 427 zł,
• dochód: od 127 000 zł, kwota = 0 zł. 

Znając te wzory można do nich podstawić swój roczny przychód, a po wyliczeniu kwoty zmniejszającej podatek odjąć ją od podatku, który należy zapłacić. Można to przedstawić obrazowo na przykładach.

Studenci i osoby młode, które nie ukończyły 26 roku życia są całkowicie zwolnieni od podatku. To znaczy, że korzystają z kwoty wolnej od podatku, gdyż żadnego podatku nie płacą, chyba, że ich dochód przekroczy 85 528 zł rocznie. Wówczas mogą skorzystać z kwoty wolnej.

Kwota wolna od podatku 2022 – Polski Ład

Zmiany, które nas czekają, zakładają, że każdy kto w ciągu roku zarobił do 30 000 zł brutto będzie miał kwotę wolną od podatku równą 30 000 zł. To oznacza, że kwota zmniejszająca podatek wyniesie również 30 000 zł. Oznacza to, że osoby te zapłacą 0 zł podatku. Podniesiony zostanie również próg podatkowy dla 17% podatku z 85 528 do 120 000 zł. A co z tymi wszystkimi wzorami i obliczaniem kwoty? Trudno na ten moment powiedzieć, czy i w jakim zakresie będą tutaj wprowadzone zmiany. Rząd planuje ogłosić oficjalne zmiany Polskiego Ładu we wrześniu 2021 roku. Natomiast jeżeli chodzi o wejście w życie Polskiego Ładu, datuje się to na 1 stycznia 2022 roku.

Ile kiedyś wynosiła kwota wolna od podatku?

Kwota wolna od podatku zmieniała się na przestrzeni 20 lat, począwszy od roku 1992. Zmiany te wyglądały następująco:

• 1992 r. kwota wolna= 4 320 000 zł (należy pamiętać że mowa tu o tzw. „starych złotych” czyli walucie przed denominacją złotego),
• 2002 r. kwota wolna = 2727,16 zł,
• 2003 r. kwota wolna = 2789,89 zł,
• 2007 r. kwota wolna = 3013,37 zł,
• 2008 r. kwota wolna = 3 091 zł,
• 2017 r. kwota wolna = 6 600 zł,
• 2018 r. kwota wolna = 8 000 zł,
• 2022 r. kwota wolna = 30 000 zł (zapowiedź zmian). 

Kwota wolna od podatku dla emerytów

A jak to wygląda w przypadku emerytur? Emerytura nie jest wprawdzie wynagrodzeniem za pracę, tylko świadczeniem, jakie otrzymuje pewna osoba, która przepracowała określoną liczbę lat i osiągnęła określony wiek. Przez cały okres pracy, z wynagrodzenia pracownika były odciągane m.in. składki emerytalne. Można więc powiedzieć, że emerytura jest pokłosiem odprowadzania tychże składek. Czy zatem kwestia kwoty wolnej od podatku wygląda w tym przypadku inaczej?

Nic bardziej mylnego. Od emerytury odprowadzane są składki zdrowotne oraz podatek dochodowy. To oznacza, że kwota wolna od podatku w przypadku emerytów również wynosi 8 000 zł. A co w przypadku kiedy dany emeryt dodatkowo pracuje?

Jeżeli tylko posiada umowę, która uwzględnia składki oraz podatek dochodowy, wówczas uzyskany dochód dolicza mu się do emerytury. Nie ma to bezpośrednio wpływu na kwotę wolną od podatku. Wciąż będzie ona się plasować na poziomie 8 000 złotych. Dodatkowy dochód sprawia, że łączna suma środków, jakie w ciągu roku pozyska emeryt będzie większa, niż gdyby emeryt nie pracował i żył tylko z emerytury. Większy dochód zazwyczaj oznacza przekroczenie kwoty wolnej od podatku.

Tak samo jak osoby w wieku produkcyjnym zmiany Polskiego Ładu obejmą również emerytów. Oznacza to, że nowa kwota wolna od podatku wyniesie 30 000 złotych. To oznacza, że emeryci, których łączyny dochód nie przekracza 2 500 złotych brutto miesięczni nie zapłacą podatku. Emerytury w większości przypadków nie są zbyt wysokie, a więc na zmianie skorzystać powinno szerokie grono emerytów. Jednakże ci, którzy mają wyższe emerytury nie mogą liczyć na zysk. Kwota wolna od podatku po prostu ich nie obejmie.

Umowa zlecenie a kwota wolna od podatku

Pracownik, który jest zatrudniony na umowie zlecenie podlega takim samym zasadom jak inny pracownicy. Dochód z umowy zlecenie jest obarczony podatkiem dochodowym oraz obowiązkowymi składkami. Zatem kwota wolna również wynosi tutaj 8 000 zł. I tak samo jak w innych przypadkach, po reformie Polskiego Ładu suma ta wzrośnie do 30 000 zł.

Kwota wolna od podatku dla firm

Kwota wolna od podatku dotycząca przedsiębiorców jest taka sama jak dla innych osób pracujących, uzyskujących opodatkowane dochody. Sęk w tym, że kwota wolna nie dotyczy wszystkich przedsiębiorców. Obowiązuje ona jedynie w tych przypadkach, kiedy właściciel firmy jest opodatkowany na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Jeżeli sposobem rozliczenia się jest karta podatkowa, podatek liniowy albo ryczałt wówczas przedsiębiorca nie może skorzystać z kwoty wolnej od podatku.

Co w przypadku kiedy przedsiębiorstwo wykazuje kilka źródeł dochodów, z których każde jest opodatkowane? Wówczas kwota wolna od podatku dotyczy tylko tej części dochodu, która jest opodatkowana na zasadach ogólnych. Jeżeli np. oprócz tego dochodu istnieje również dochód, którego metodą rozliczania jest ryczałt, to kwota wolna od podatku nie dotyczy tego drugiego dochodu.

Kwota wolna od podatku w innych państwach

Kwota wolna od podatku funkcjonuje w państwach kapitalistycznych, gdzie występuje podatek dochodowy. A zatem jest ona obecna w krajach na całym świecie. Ażeby porównać sytuację polskiego podatnika do obywateli innych państw dla uproszczenia można przeliczyć obce waluty na złotówki.

W przykładowych państwach Europy sytuacja wygląda następująco (kurs euro = 4,57 zł):

• Hiszpania 80 920,99 zł,
• Niemcy 37 154,10 zł,
• Czechy 29 541,26 zł,
• Włochy 21 396 zł,
• Litwa 758,62 zł. 

Należy przy tym pamiętać, że w tych krajach zarobki wyglądają inaczej niż w Polsce. Według danych GUS średnia krajowa w Polsce w roku 2020 wyniosła 5282,8 zł. Natomiast, jeżeli weźmie się pod lupę taką Hiszpanię, to ich urząd statystyczny podaje, że średnie miesięczne zarobki w tym kraju wyniosły 1907,82 euro, co w przeliczeniu po kursie 4,57 daje 8 718,74 zł. Zatem średnie zarobki w Hiszpanii wynoszą 165% średnich zarobków w Polsce, zaś kwota wolna od podatku jest tam większa o ponad 1 000%.

Ciekawym przypadkiem jest Litwa. Średnie zarobki wyniosły tam w czerwcu 2021 r. 1 524,2 euro czyli 6 965,59 zł. Litwini zarabiają zatem 132% więcej niż Polacy, ale ich kwota wolna od podatku jest ponad 10 razy niższa niż w Polsce.

Tagi: podatkipodatnikkwota wolna od podatkupodatek dochodowy

Zaktualizowano: 07.11.2022

Dodano: 03.09.2021