Jaki wpływ na klientów mają fuzje banków?

Opublikowano: 18 Sty 2023 Agnieszka Kłak 12 min. czytania

Kategoria: Blog bankowy

Co to jest fuzja banków?

Fuzja banków jest to, najprościej mówiąc połączenie dwóch instytucji finansowych w jedną. Fuzji mogą dokonywać różne przedsiębiorstwa praktycznie z każdej branży. Banki najczęściej robią to w celu zwiększenia kapitału dla danej instytucji na rynku – przykładowo: zamiast dwóch podmiotów o niższym kapitale, powstaje jeden z wysokim kapitałem. To zwiększa możliwości działania na rynku, dokonywania operacji finansowych oraz rozwoju, chociażby poprzez większe środki na inwestycje w nowe technologie.

Fuzja przebiega w dwóch etapach. Na początek mamy do czynienia z fuzją prawną, gdzie banki zawierają ze sobą umowę, na mocy której określone jest w jaki sposób będzie przebiegała cała operacja. Następnie ma miejsce fuzja operacyjna. Polega ona na faktycznym połączeniu dwóch podmiotów, co odbywa się poprzez ujednolicenie systemów informatycznych obu banków, ustalenie strategii obsługi klienta oraz sformułowanie oferty produktów bankowych.

Nie zawsze musi być tak, że jednym z podmiotów fuzji będzie bank w rozumieniu całościowym. Niekiedy może dojść do przejęcia części kapitału danego banku albo pewnego zakresu usług. Na przykład w trakcie fuzji Inteligo z PKO BP doszło do przejęcia przez PKO BP systemu bankowości elektronicznej Inteligo.

W rozwiązaniach międzynarodowych w ramach mechanizmów Unii Europejskiej fuzja przyjęła formę tzw. resolution. Dotyczy ona uporządkowanej upadłości banków oraz ich restrukturyzacji. To powoduje, że fuzje funkcjonują także jako sposób na radzenie sobie z kryzysami finansowymi instytucji bankowych.

Warto wiedzieć, że w Polsce nie dochodzi do fuzji tylko dlatego, że dwa podmioty dowolnie się na to umówią. W każdej chwili fuzję banków może zablokować Komisja Nadzoru Finansowego, co zresztą już w historii czyniła.

Którym rodzajem fuzji jest fuzja bankowa?

Gdy mówimy o fuzjach, jako o zjawisku generalnie występującym w ekonomii, to musimy poczynić następujące rozróżnienie:

• fuzja wertykalna – polega na połączeniu podmiotów, które w różny sposób pracowały nad wytworzeniem tego samego produktu lub nad świadczeniem tej samej usługi,
• fuzja horyzontalna – polega na połączeniu podmiotów działających w tej samej branży,
• fuzja konglomeratowa – polega na połączeniu podmiotów działających w różnych branżach.

Oczywiście, w przypadku łączenia się banków mamy do czynienia z fuzją horyzontalną.

Czy fuzja banku jest tym samym, co przejęcie banku?

Pojęcie przejęcia banku jest definicyjnie węższe niż fuzja. Fuzja może bowiem przebiegać na trzy sposoby. W pierwszym dane banki łączą się ze sobą i w efekcie tego powstaje nowy podmiot o nowej nazwie i marce na rynku. Drugi przypadek polega na przejęciu przez większy bank mniejszego banku. Większy bank pozostaje bez zmiany nazwy i marki na rynku, ale oprócz dotychczasowego kapitału i swoich klientów przejmuje zarówno kapitał jak i klientów wchłoniętego banku. To właśnie jest przejęcie. Trzeci rodzaj fuzji polega na częściowym przejęciu przez jeden bank kapitału drugiego banku.

Warto wiedzieć, że w XXI wieku największe podmioty działające na polskim rynku bankowym dokonywały fuzji już niejednokrotnie. Zaczynały od wchłonięcia jednego podmiotu, a potem dokonywały przejęcia kolejnych banków. To pokazuje, że w realiach ekonomicznych słabsze banki sobie nie radzą, natomiast większe rosną w siłę.

Historia fuzji banków w Polsce

Z całą pewnością można mówić o kilkunastu dużych fuzjach, które odbyły się na polskim rynku bankowym na przestrzeni ostatnich 20 lat. Notabene nie jest to zjawisko nowe dla czasów współczesnych. Do fuzji dochodziło także w II Rzeczypospolitej przed II wojną światową. Jednak wróćmy do czasów współczesnych.

Na temat fuzji jakie miały miejsce w dwóch pierwszych dekadach XXI wieku można by i napisać całą książkę. Warto jednak przyjrzeć się choć kilku wybranym przykładom z najnowszej historii:

1. Fuzja Bank Handlowy-Citibank. Miała miejsce w 2001 roku. Citibank przejął całość kapitału Banku Handlowego w Warszawie. W wyniku tej operacji powstał Citibank Handlowy.
2. Fuzja Lukas Bank-Credit Agricole Bank Polska. Do tej operacji doszło w 2011 roku. Po przejęciu udziałów Lukas Banku Credit Agricole Bank Polska nie zmienił swojej nazwy i kontynuował działalność mając pod kontrolą większą niż przed fuzją część rynku finansowego.
3. Fuzja Bank Gospodarki Żywnościowej-BNP Paribas Bank Polska. W wyniku tej fuzji na rynku pojawił się podmiot pod nazwą bank BGŻ BNP Paribas. Miało to miejsce w 2015 roku.
4. Fuzja Meritum Bank-Alior Bank. Również w 2015 roku doszło do fuzji Alior Banku z Meritum Bankiem. Alior wchłonął mniejszy podmiot. Ledwie rok później cześć hipoteczna Banku BPH stała się własnością Alior Banku.
5. Fuzja Euro Bank-Bank Millennnium. Fuzja Banku Millennium z Euro Bankiem polegała na przejęciu mniejszego podmiotu przez większy. Bank Millenium pozostał przy swojej nazwie. Doszło do tego w 2019 roku.

Ostatnia duża fuzja miała miejsce we wrześniu 2022 roku. Wówczas w wyniku przymusowej restrukturyzacji przeprowadzonej przez BFG Getin Bank został przejęty przez Velo Bank – nowy podmiot na rynku, kontrolowany przez 6 banków komercyjnych.

Jeśli interesuje Cię, jak doszło do fuzji Getin Banku z Velo Bankiem, to koniecznie przeczytaj ten artykuł: Velo Bank – nowy gracz na rynku bankowym

Kto na pewno korzysta na fuzji banków?

Banki komercyjne w Polsce funkcjonują w formie spółek akcyjnych. Skoro więc instytucja posiada swoich akcjonariuszy to zawsze konsolidacje banków najkorzystniejsze będą właśnie dla nich. Jeśli chodzi o akcjonariuszy banku przejmującego – to ich spółka zyska większy kapitał i nowych klientów. Zaś akcjonariusze banku przejmowanego dzięki fuzji mogą uchronić swoją spółkę przed upadłością. Niezależnie, na którą ze stron spojrzymy – i tu, i tu mamy wygranych.

Jak wygląda sytuacja klientów po fuzji?

Niekiedy klienci obawiają się, że po fuzji banki pobierają wyższe marże przy udzielaniu zobowiązań, co wiąże się z niekorzystnymi warunkami dla kredytobiorców. Istotnie – w teorii może do tego dojść i wówczas trudno mówić o tym, by klienci na czymś zyskali. Jednakże w przypadku większości bankowych produktów po fuzji sytuacja klientów nie zmienia się na gorsze. Już zaciągnięte kredyty nie mogą nagle wygenerować dodatkowych kosztów, którymi obarczy się klienta. Polskie prawo zabrania zmiany warunków umów kredytowych klientów, którzy przeszli do nowego banku w ramach fuzji.

Specyficzna sytuacja dotyczy natomiast klientów, którzy spłacają kredyt hipoteczny we frankach, a którzy zostali przejęci przez Velo Bank po wspominanej już fuzji Getin Banku. Otóż, wprawdzie warunki kredytowania się nie zmieniły, jednak Velo Bank nie przejął tych zobowiązań. Pozostały one nadal w Getin Banku.

Fuzja może być korzystna dla klientów

W praktyce okazuje się, że fuzja jest pozytywnym zjawiskiem nie tylko z punktu widzenia interesu akcjonariuszy, ale też klientów. Często jest tak, że konsekwencje ewentualnych zapowiadanych fuzji mogą przynieść wymierne korzyści, wśród których można wymienić:

• możliwy spadek cen usług bankowych,
• dostęp do szerszej oferty produktów i usług bankowych,
• większe poczucie bezpieczeństwa – poprzez korzystanie z produktów i usług podmiotu, który znacznie umocnił swą pozycję na rynku,
• większą dostępność do oddziałów banku oraz bankomatów.

Warto uczulić klientów na to, że fuzje były, są i będą. Dotyczy to szczególnie tych osób, które korzystają z usług małych banków.

Fuzje banków, a sytuacja pracowników

Skoro wiemy już, jak fuzja może wyglądać dla akcjonariuszy i klientów, to warto też odpowiedzieć sobie na pytanie: jakie to może mieć znaczenie dla interesu pracowników banków? Oni przecież też korzystają z produktów i usług. Sytuacja nie zawsze jest jednoznaczna. Z jednej strony pracownicy obawiają się widma zwolnień. Z drugiej zaś, może okazać się, że są potrzebni w obsłudze klienta większego podmiotu. Najlepszym sposobem zabezpieczenia ich interesu jest podjęcia próby rozmów z nowym właścicielem jeszcze wtedy, kiedy fuzja jest dopiero planowana.

Dodano: 02.01.2023