Polski rynek pożyczek pozabankowych składa się z dwóch kluczowych segmentów produktowych, które charakteryzują się odmiennymi cechami.
Pierwszym segmentem są pożyczki celowe, które zazwyczaj obejmują niskie kwoty. Średnia wartość nowo udzielonej pożyczki celowej w styczniu 2025 roku wyniosła 644 zł, co oznacza spadek o 8,9% w porównaniu do stycznia 2024 roku. Pożyczki te są przeznaczone na konkretne cele, takie jak zakup towarów i usług, co oznacza, że klient nie otrzymuje gotówki do dowolnego wykorzystania.
W ramach pożyczek celowych występują zarówno finansowania niskokwotowych zakupów internetowych na platformach e-commerce, jak i pożyczki na wyższe sumy, np. na zakup samochodów używanych czy usługi medyczne. Zwykle są one krótkoterminowe i dobrze spłacane, co upodabnia je do kredytów ratalnych oferowanych przez banki. Liczba nowo udzielonych pożyczek celowych wzrosła w styczniu 2025 roku o 24,9% r/r, natomiast ich wartość wzrosła o 13,8% r/r. Wzrost liczby udzielonych pożyczek przy jednoczesnym spadku ich średniej wartości sugeruje, że klienci częściej korzystali z finansowania na mniejsze kwoty.
Drugim segmentem są pożyczki gotówkowe, które trafiają bezpośrednio na konto pożyczkobiorcy i mogą być wykorzystywane na dowolny cel. Cechują się one wyższą wartością oraz wyższym poziomem ryzyka niż pożyczki celowe. W tej kategorii wyróżnia się dwa typy: krótkoterminowe pożyczki na niskie kwoty (tzw. "chwilówki") oraz pożyczki na wyższe sumy z długim okresem spłaty, przypominające bankowe kredyty gotówkowe.
Średnia wartość chwilówki w styczniu 2025 roku wyniosła 2 487 zł, co oznacza wzrost o 11,7% r/r. Całkowita wartość sprzedaży chwilówek w tym okresie osiągnęła 1,053 mld zł, co stanowi wzrost o 35,8% r/r. Również liczba udzielonych chwilówek wzrosła o 21,8% r/r. Pożyczki te stanowiły 72,3% wartości wszystkich pożyczek gotówkowych udzielonych w styczniu 2025 roku.
W przypadku długoterminowych pożyczek gotówkowych (powyżej 60 dni) w styczniu 2025 roku udzielono ich 74 tys., na łączną wartość 404 mln zł. Wzrost w porównaniu do stycznia 2024 roku wyniósł 19,1% w ujęciu liczbowym oraz 39,6% w wartościowym. Średnia kwota takich pożyczek wyniosła 5 497 zł, co stanowi wzrost o 15,5% r/r.
Coraz większe znaczenie na rynku finansowym zdobywają płatności odroczone (BNPL – Buy Now Pay Later). W styczniu 2025 roku udzielono 5,37 mln takich transakcji (+21% r/r) na łączną kwotę 931 mln zł (+25% r/r).
Kluczowym aspektem zarządzania ryzykiem pożyczkowym jest analiza wskaźnika opóźnień w spłacie powyżej 90 dni, czyli tzw. szkodowości. Widoczna jest poprawa jakości pożyczek udzielanych w 2023 i 2024 roku w porównaniu do 2022 roku. To efekt dostosowań branży do nowych regulacji dotyczących maksymalnej ceny pożyczek, obowiązku oceny zdolności kredytowej i raportowania do BIK.
Najlepiej spłacane są pożyczki celowe, których poziom szkodowości (1%) jest zbliżony do bankowych kredytów ratalnych. Natomiast pożyczki gotówkowe wykazują zróżnicowaną jakość – chwilówki mają szkodowość na poziomie 4%, podczas gdy pożyczki gotówkowe na dłuższe okresy przekraczają 10%, co oznacza wyższe ryzyko niż w przypadku bankowych kredytów gotówkowych.
Poprawił się także wskaźnik NPL (non-performing loans), czyli udział zobowiązań przeterminowanych powyżej 90 dni. Pod koniec stycznia 2025 roku wynosił on 18,2%, co oznacza spadek o 6 pkt proc. r/r. W segmencie pożyczek celowych ten wskaźnik jest znacznie niższy (4,3%) i wzrósł jedynie o 0,2 pkt proc. w porównaniu do poprzedniego roku.
Wskaźnik NPL zależy od wielu czynników, takich jak poziom szkodowości, tempo wzrostu nowej sprzedaży, polityka windykacyjna firm oraz strategie zarządzania należnościami.
Źródło: https://www.bik.pl/
Zaktualizowano:
Dodano: