Co może być przedmiotem darowizny?

Opublikowano: 25 Paź 2021 Sylwia Chrószcz 10 min. czytania

Kategoria: Słownik pojęć finansowych

Jak poprawnie zawrzeć umowę darowizny?

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się przekazać przedmiot darowizny osobie obdarowanej. Inaczej mówiąc: zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia względem obdarowanego, kosztem własnego majątku. Aby wszystko było zgodne z literą prawa, przy zawarciu umowy darowizny nieruchomości, musimy pamiętać, aby w niej zawrzeć:

• dane obu stron,
• datę i miejsce zawarcia umowy,
• datę przekazania darowizny,
• potwierdzenie otrzymania darowizny,
• informacje o samym przedmiocie darowizny. A zatem, trzeba podać wartość nieruchomości. Oszacować ją może wynajęty rzeczoznawca i warto skorzystać z jego usług, aby mieć pewność, że wartość nie jest zaniżona.

Drugim krokiem będzie uzupełnienie dokumentacji do umowy darowizny. Należy tutaj zadbać o:

• dokument, potwierdzający prawo własności nieruchomości darczyńcy, np. akty notarialny, umowę kupna-sprzedaży, notarialne poświadczenie dziedziczenia, odpisy z księgi wieczystej, itd. 
• dołączyć wspomniane przed chwilą oszacowanie wartości.

Kiedy mamy już wszystko przygotowane, należy określić grupę podatkową, do jakiej będzie klasyfikować się obdarowany a także zadbać o to, aby umowa darowizny nieruchomości została sporządzona w formie aktu notarialnego – jest to wymóg konieczny.

Koszty w umowie darowizny nieruchomości 

Przekazanie nieruchomości w formie darowizny wiąże się z pewnymi kosztami. I tak, koszty związanie z wynajęciem rzeczoznawcy majątkowego do oszacowania wartości nieruchomości wiązać się będą z rodzajem nieruchomości. Jeśli jest to mieszkanie możemy zapłacić do 350 do 500 złotych. W przypadku domu jednorodzinnego kwoty te będą się mieścić w przedziale od 600 do 1200 złotych. Natomiast oszacowanie wartości domu wielorodzinnego będzie kosztować pewnie ponad 1500 złotych.

Po co nam wycena rzeczoznawcy? Będzie ona niezbędna przy wpisaniu wartości nieruchomości w akcie notarialnym darowizny. Wprawdzie, gdy czytamy w internecie o wycenie rzeczoznawcy, to często jest to przedstawiane jako możliwość, nie obowiązek. Niekiedy można spotkać się z tym, że niektórzy sami wyceniają wartość nieruchomości na podstawie przykładowych cen z ogłoszeń. Zawsze jest lepiej i bezpieczniej skorzystać z usługi rzeczoznawcy, który w sposób profesjonalny przedstawi nam realną wartość majątku.

Jeżeli mówimy o kosztach sporządzenia aktu notarialnego dla naszej umowy, to wszystko zależy od tego, jaka jest wartość nieruchomości. Koszty te określa rozdział 1 paragraf 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. 

Wynoszą one następująco:

• od wartości do trzech tysięcy złotych – 100 zł;
• od 3 000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki ponad 3 000 zł;
• od 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2 % od nadwyżki ponad 10 000 zł;
• od 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1 % od nadwyżki ponad 30 000 zł;
• od 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1010 zł + 0,4% od nadwyżki ponad 60 000 zł;
• od 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4 770 zł + 0,2% od nadwyżki ponad 1 000 000 zł;
• powyżej 2 000 000 zł – 6 770 zł + 0,25% od nadwyżki ponad 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł.

Koszty mogą się wiązać również z podatkiem od spadków i darowizn. Jeżeli obdarowanym będzie np. teść zapłaci on podatek od darowizny wg stawki dla I grupy podatkowej, jeżeli kuzyn, zapłaci wg stawki dla II grupy, a jeśli sąsiad albo przyjaciel będzie musiał uiścić podatek wg wysokości dla III grupy podatkowej. Jednakże, jeśli obdarowani należą do najbliższej rodziny, mogą znaleźć się w zerowej grupie podatkowej, jeżeli w ciągu 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny zgłoszą nabycie własności rzeczy do Urzędu Skarbowego druk SD-Z2. Wówczas jest całkowicie zwolniony od podatku.

Przykład, jak może wyglądać darowizna nieruchomości

Załóżmy, że mamy trzy osoby: panią Mariolę, pana Tomasza i panią Łucję.

Pan Tomasz i pani Łucja są małżeństwem, natomiast pani Mariola jest matką pana Tomasza. Pani Mariola jest właścicielką domu o łącznej powierzchni 100 metrów kwadratowych. Rzeczoznawca dokonał wyceny tego domu na 300 000 złotych. Pani Mariola chciałaby podarować synowi i synowej połowę tej nieruchomości, czyli 50 metrów kwadratowych o wartości 150 tysięcy złotych na drodze darowizny.

I teraz mamy dwie możliwe sytuacje. Jeśli pani Mariola zdecyduje, że daruje połowę domu na wyłączny rachunek pana Tomasza, wówczas pan Tomasz jako syn darczyńcy należy do zerowej grupy podatkowej i nie zapłaci podatku w ogóle. Jednakże, jeżeli pani Mariola przekaże darowiznę do majątku wspólnego małżeństwa, wówczas pani Łucja będzie musiała zapłacić podatek za swoją część. To jest za wartość za 25 metrów kwadratowych, czyli od kwoty 75 tysięcy złotych. Czyli koszty przekazania tej nieruchomości na drodze darowizny będą wyglądały następująco. Załóżmy, że za wycenę domu jednorodzinnego przez rzeczoznawcę zapłacą 900 złotych. Notariusz, według wcześniej podanych taks, policzy 1 370 złotych.

Jeżeli połowa domu przypadnie tylko dla pana Tomasza, wówczas koszty wyniosą 2 270 złotych, czyli tylko koszty notariusza i rzeczoznawcy majątkowego. Jednak, kiedy darowizna stanie się częścią wspólną majątku obojga małżonków, wówczas pani Łucja będzie musiała zapłacić podatek adekwatny dla I grupy podatkowej jako synowej i będzie to kwota: 4 633 złote i 28 groszy. Koszt darowizny dla obojga małżonków, z uwzględnieniem kosztów notariusza i rzeczoznawcy majątkowego, wyniesie 6 903,28 zł.

Darowizna samochodu

Jeżeli chodzi o darowiznę samochodu, tutaj będzie nas obowiązywała umowa darowizny samochodu. Taka umowa będzie zawierać identyczne dane potrzebne dla każdej umowy darowizny, podobnie jak w przypadku omawianej już umowy darowizny nieruchomości. Czyli będzie to określenie, że przedmiotem darowizny jest auto, określenie jego wartości czy też oświadczenie darczyńcy, iż daruje on samochód w całości bądź w części.

Różnica polega tylko na tym, że zmieniają się informacje dotyczące przedmiotu darowizny. I tak w przypadku auta, będzie to oszacowanie wartości pojazdu, co uczyni rzeczoznawca, a co będzie nas kosztować od 250 do 500 złotych. Dalej potrzebny będzie opis samochodu:

• data produkcji,
• marka,
• numer silnika,
• numer rejestracyjny,
• numer VIN. 

Kolejnym będzie dokument potwierdzający, że właścicielem auta jest darczyńca. Warto pamiętać, że umowa darowizny auta nie musi mieć formy aktu notarialnego. Należy też pamiętać, że jako obdarowani, po otrzymaniu auta, będziemy mieli obowiązek objąć samochód ubezpieczeniem OC na nasze dane oraz przerejestrować pojazd w wydziale komunikacji urzędu gminy czy miasta.

Przykład darowizny samochodu

Załóżmy, że pan Henryk chce darować swój samochód swojemu kuzynowi, panu Miłoszowi. Rzeczoznawca wycenia wartość samochodu na 60 000 złotych. Jako, że pan Miłosz należy do drugiej grupy podatkowej, zapłaci on 6 377 złotych i 78 groszy podatku. Natomiast koszty rzeczoznawcy wyniosą 400 złotych. Zatem łączny koszt przekazania darowizny do 6 777 złotych i 78 groszy.

Zaktualizowano: 15.05.2022

Dodano: 25.10.2021