Co to jest darowizna?
Darowizna dla większości z nas kojarzy się z otrzymaniem czegoś za darmo. Dziś opiszemy jak wygada to w praktyce i przedstawimy najważniejsze informacje związane z tą czynnością.
Z tego artykułu dowiesz się:
- czym jest darowizna,
- jakie poniesiesz opłaty w związku z darowizną,
- jakie informacje powinny być zawarte w umowie darowizny,
- jakie zobowiązania ma obdarowany wobec darczyńcy.
Spis treści
Co to jest darowizna?
Darowizna jest to przekazanie danej osobie pewnego dobra, czego dokonuje inna osoba. Jest to rodzaj nieodpłatnej umowy. Strony umowy darowizny to obdarowany oraz darczyńca. Darczyńca jest to osoba, która przekazuje dane dobro. Natomiast obdarowany to osoba, która to dobro otrzymuje.
Darowizna w polskim prawie
W polskim prawie darowizna jest regulowana przez Kodeks cywilny, a konkretniej przez art. 888. Według tej definicji darczyńca dokonuje bezpłatnego świadczenia na rzecz osoby obdarowanej. Dokonuje się tego kosztem majątku darczyńcy. Jednocześnie przepis ten jest określeniem umowy darowizny. Bowiem to przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje do dokonania darowizny - czyli odbywa się to w formie pisemnej, co jest bardzo ważne. Oświadczenie darczyńcy nakłada na niego zobowiązanie.
Dalej w art. 890 czytamy o tym, że umowa darowizny powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Natomiast jeżeli umowa darowizny zawarta została poza formą aktu notarialnego to pozostaje ona ważna wówczas, kiedy przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
Warto pamiętać o tym, że można odwołać darowiznę w trudnej sytuacji majątkowej darczyńcy. Odwołanie darowizny jest możliwe w świetle art. 896. Darczyńca może to uczynić, kiedy świadczenie nie zostało jeszcze spełnione, a jego spełnienie mogłoby skończyć się uszczerbkiem na majątku darczyńcy. Dotyczy to sytuacji własnego utrzymania oraz obowiązków alimentacyjnych, jeżeli takie ciążą na darczyńcy.
Co ciekawe, jeśli obdarowany wykazał się daleko idącą niewdzięcznością wobec darczyńcy, ten może odebrać darowiznę już wykonaną. Zezwala na to art. 898. W art. 899 czytamy natomiast, że odwołanie darowizny z powodu rażącej niewdzięczności nie może być możliwe, jeśli darczyńca przebaczył obdarowanemu.
Jako jedna ze stron może występować kilka osób, na przykład darczyńcami może być babcia i dziadek, a obdarowanym wnuk, matka może obdarować córkę i syna, oboje rodziców obdarowuje trójkę swoich dzieci i tak dalej.
Darowizna w praktyce
Darowizny mogą być naprawdę różne. Nie ma narzuconych żadnych górnych czy dolnych limitów jeśli chodzi o wartość darowizny. Istnieją tylko pewne progi od których naliczany jest podatek od spadków i darowizn, ale o tym powiemy sobie nieco później. Tak więc możemy otrzymać darowiznę o naprawdę różnej wartości. Może ona wynosić np. 200 zł, ale też kilka czy nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych.Praktyka rynkowa pokazuje, że darowizna jest sposób na uzyskanie wkładu własnego dla kredytu hipotecznego.
Co może być darowizną?
Dobrem, które będzie przedmiotem darowizny mogą być nie tylko pieniądze, ale też różne przedmioty, nieruchomości czy samochody lub też coś co posiada jakąś wartość dla stron umowy. Istotne jest to, że darczyńca nie otrzymuje żadnej zapłaty za dobra, które przekazuje.
Czy obdarowany ma zobowiązania wobec darczyńcy?
Obdarowany w pewnych sytuacjach jest zobowiązany wypełnić pewien obowiązek wobec darczyńcy. Mianowicie jeśli darczyńca znalazłby się w sytuacji, którą prawo określa jako stan niedostatku, to obdarowany musi darczyńcy zapewnić środki do zaspokojenia potrzeb życiowych.
Tylko, że przy tym są dwa zastrzeżenia. Po pierwsze: ten obowiązek spoczywa na obdarowanym pod warunkiem, że dobra, które przyczyniły się do jego wzbogacenia wciąż istnieją. Po drugie: ten obowiązek wygasa, jeśli wcześniej obdarowany zwrócił darczyńcy równowartość darowizny.
Jak zawrzeć umowę darowizny?
Podstawą prawną darowizny jest tytuł trzydziesty trzeci kodeksu cywilnego. Darowizna musi być zawarta w formie aktu notarialnego, jeżeli dotyczy przekazania nieruchomości. Jeżeli dotyczy pieniędzy i ruchomości wówczas wystarczy zwykła umowa darowizny, bez potwierdzenia notarialnego. Akt darowizny powinien zawierać:
- dane darczyńcy i obdarowanego,
- datę przekazania dobra,
- datę zawarcia umowy darowizny,
- podpisy oby stron,
- opis przedmiotu darowizny oraz jego wartość,
- oświadczenie, że darczyńca jest faktycznym właścicielem przedmiotu, który będzie przekazany obdarowanemu.
Czy od darowizny należy zapłacić podatek?
Tak, odprowadzenie podatku od darowizn jest obowiązkowe, o czym mówi Ustawa o podatku od spadków i darowizn. Podatek musi za każdym razem zapłacić obdarowany. Jednakże prawo przewiduje kwoty, które są zwolnione od podatku od darowizn. Poza tymi kwotami wysokość opodatkowania będzie zależała od tego, do której z grup podatkowych należy obdarowany.
Istnieją poniższe grupy podatkowe:
- w ramach grupy pierwszej wyróżniamy jeszcze grupę zerową. W grupie zerowej i pierwszej znajdują się osoby najbliższe, np. matka i syn,
- w grupie drugiej znajdziemy dalszych krewnych, np. wujków i ciotki,
- w grupie trzeciej znajdą się osoby niespokrewnione, np. sąsiedzi i przyjaciele.
Darowizna na wkład własny przy kredycie hipotecznym - przykład
Wyobraźmy sobie, że pani Danuta jest mamą pana Konrada. Pan Konrad jest młodym, aktywnym zawodowo człowiekiem, który chciałby wyprowadzić się od matki i zamieszkać we własnym mieszkaniu. Postanawia więc on wziąć kredyt hipoteczny na kwotę 200 tysięcy złotych. Bank wymaga od pana Konrada wkładu własnego, który wynosi 20% wartości kredytu, czyli 40 tysięcy złotych. Niestety pan Konrad z własnych środków może przeznaczyć tylko 7 tysięcy złotych. Jednak, z pomocą przychodzi mu mama, która oferuje, że dołoży resztę, czyli brakujące 33 tysiące złotych.
Pani Danuta i pan Konrad muszą sporządzić umowę darowizny. Taka umowa musi zawierać:
- datę i miejsce jej zawarcia,
- imiona i nazwiska stron,
- ich adresy zamieszkania,
- numery dowodów osobistych,
- oświadczenie, że pani Danuta jest faktyczną właścicielką rzeczonych 33 tysięcy złotych,
- dokładne wskazanie ile pieniędzy pani Danuta przekazuje synowi,
- datę w której pan Konrad otrzyma pieniądze od matki,
- oświadczenie, że na pani Danucie nie ciążą inne zobowiązania,
- oświadczenie, w którym pan Konrad potwierdza, że otrzymał darowiznę; podpisy obu stron.
Należy pamiętać, że pan Konrad musi jeszcze odprowadzić podatek od darowizny. A zatem, skoro jest on synem darczyńcy, to będzie należał do zerowej grupy podatkowej. W jego przypadku będzie on zwolniony z opłacenia podatku, ale musi ten fakt zgłosić w przeciągu 6 miesięcy od otrzymania darowizny do urzędu skarbowego. Pan Konrad musi dokonać zgłoszenia na specjalnym druku do SD-Z2 załączając również potwierdzenie przelewu środków na jego rachunek. Zgodnie ze stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego, darowizna pieniężna będzie zwolniona od podatku tylko wtedy, gdy została wpłacona przez darczyńcę na konto obdarowanego. Jeśli nie dokonałby zgłoszenia w ustawowymterminie podatek wyniesie 20% wartości tej darowizny. Pan Konrad ma więc wybór: 0 zł podatku albo 6600 zł.
Podatek od darowizny - przykład
Jak już doskonale wiemy syn czy córka nie zapłacą podatku od darowizn. Zobaczmy więc teraz na przykładzie, jak będzie wyglądała sytuacja, w której podatek będzie już obowiązywał. Spojrzymy na ten problem w kilku zmiennych wariantach. Stałą niech będzie to, że pan Jakub postanowił przekazać darowiznę na rzecz swojej siostrzenicy - pani Olgi. Wówczas mówimy o wuju jako darczyńcy i siostrzenicy jako obdarowanej, więc będziemy mieli tutaj do czynienia z II grupą podatkową.
W I wariancie pan Jakub przekazuje pani Oldze darowiznę o łącznej wartości 7200 zł. W tym przypadku pani Olga nie zapłaci podatku, gdyż kwota wolna od podatku od spadków i darowizn dla II grupy podatkowej wynosi 7276 zł. A więc w tym wariancie wartość darowizny jest 76 zł "pod kreską".
II wariant zakłada, że darowizna dla pani Olgi wyniosła 10 000 zł. Wówczas pani Olga musi już zapłacić podatek, który wyniesie 7%, a zatem:
10 000 zł x 0,07 = 700 zł
Pani Olga zapłaci równe 700 zł podatku. Powyższy wzór naliczania podatku stosuje się do 10 278 zł.
W III wariancie pan Jakub przekazał darowiznę o wartości 20 000 zł. Tutaj podatek jest już znacznie wyższy. Wynosi on bowiem 719,5 zł plus 9% od nadwyżki, a więc w tym przypadku:
719,5 zł + (20 000 zł x 0,09) = 719,5 zł + 1800 zł = 2519,5 zł
Pani Olga zapłaci 2518,5 zł. Ten wzór naliczania podatku stosuje się dla kwot od 10 278 zł do 20 556 zł
Wreszcie IV i ostatni wariant. Niech nasza darowizna wyniesie tym razem równe 30 000 zł. Podatek dla tak wysokiej darowizny oblicza się sumując 12% z nadwyżki oraz 1644,5 zł. A zatem podatek wyniesie:
1644,5 zł + (30 000 zł x 0,12) = 1644,5 zł + 3600 zł = 5244,5 zł
Pani Olga zapłaci 5244,5 zł podatku. Ten wzór naliczania stosuje się dla kwot od 20 556 zł w górę.
Zaktualizowano:
Dodano:
Czy ten artykuł był pomocny?
Ocena / gł.Ostatnie filmy
