Co to jest Narodowy Bank Polski?
Na pewno nieraz w telewizji czy w innych mediach zetknęliśmy się z skrótem NBP. Wielu z nas bezbłędnie potrafi odszyfrować ten skrót, lecz nie każdy musi go znać i wiedzieć co on oznacza. Jednak, gdy jest się aktywnym uczestnikiem świata kredytów i pożyczek warto wiedzieć co oznacza NBP i jak decyzje polskiego banku centralnego wpływają na nasz portfel, nie tylko kredytowy.
Z tego artykułu dowiesz się:
- czym jest Narodowy Bank Polski,
- na jakiej podstawie prawnej działa,
- jakie jest główne zadanie Narodowego Banku Polskiego,
- jak wyglądają jego pozostałe zadania,
- jeśli chcesz poznać inną instytucje, które ma wpływ na sektor bankowy w Polsce, przeczytaj ten artykuł.
Co to jest Narodowy Bank Polski (NBP)?
Skrót NBP oznacza Narodowy Bank Polski i jest to polski bank centralny. Swoją siedzibę ma w Warszawie, ale posiada również 16 terenowych oddziałów. Bank centralny to instytucja państwowa, która czuwa nad funkcjonowaniem systemu bankowego w danym państwie oraz realizuje politykę pieniężną tego państwa. Nie tylko my mamy bank centralny. Odpowiedniki NBP funkcjonują też w innych państwach, na przykład:
- w Wielkiej Brytanii - Bank of England,
- w Norwegii – Norges Bank,
- w Niemczech – Deutsche Bundesbank,
- we Włoszech – Banca d’Italia.
Podstawą prawną jego funkcjonowania jest ustawa o Narodowym Banku Polskim.
Organy NBP
Do organów NBP należą:
- prezes NBP,
- Rada Polityki Pieniężnej,
- zarząd NBP.
Zarząd NBP
W skład zarządu NBP wchodzą: prezes NBP, który jest jednocześnie przewodniczącym zarządu oraz od 6 do 8 członków, wśród których musi być dwóch wiceprezesów NBP. Członkowie zarządu są powoływani przez prezydenta na wniosek prezesa NBP, na sześcioletnią kadencję. Zarząd NBP realizuje uchwały Rady Polityki Pieniężnej oraz sam podejmuje uchwały dla innych organów NBP. Uchwały zarządu NBP nie mogą dotyczyć spraw, zastrzeżonych w ustawie.
Prezes NBP
Na moment publikacji tego artykułu prezesem NBP jest Adam Glapiński, który pełni tę funkcję od 2016 roku. Pierwszy zastępca prezesa NBP to Marta Kightley.
Prezes NBP jest powoływany przez Sejm na wniosek prezydenta. Kadencja Prezesa wynosi 6 lat, a ta sama osoba nie może zajmować tego stanowiska dłużej niż przez dwie kadencje. Prezes jest przełożonym wszystkich pracowników NBP, przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej i Zarządowi, a także pełni funkcję reprezentacyjną NBP.
Ponadto Prezes NBP:
- reprezentuje NBP i interesy Polski w międzynarodowych instytucjach bankowych i finansowych;
- ma prawo używać pieczęci z godłem państwowym przy wydawaniu zarządzeń i decyzji administracyjnych;
- wraz z ministrem spraw wewnętrznych ustala na jakich zasadach będą przechowywane środki finansowe w bankach oraz w przedsiębiorstwach produkujących znaki pieniężne, oraz na jakich zasadach te środki będą transportowane;
- realizuje zadania określane przez przepisy o powszechnym obowiązku ochrony Rzeczypospolitej.
Prezes NBP ma prawo zrezygnować z urzędu, ale można go też odwołać. Ta druga ewentualność może zaistnieć w następstwie:
- niezdolności do pracy w wyniku długotrwałej choroby;
- prawomocnego wyroku sądu, skazującego Prezesa za popełnione przestępstwo;
- złożenia przez Prezesa fałszywego oświadczenia lustracyjnego, co wynika z orzeczenia sądu;
- wydania przez Trybunał Stanu zakazu pełnienia funkcji lub zajmowania kierowniczych stanowisk przez Prezesa.
Rada Polityki Pieniężnej
Zadania Rady Polityki Pieniężnej zostały opisane w odrębnym artykule do którego link zamieszczamy tutaj.
Zadania NBP
Zgodnie z zapisami ustawy o NBP (art. 3 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r.): "podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu".
Pondto można powiedzieć o kolejnych najbardziej podstawowych funkcjach NBP.
Pierwsza z nich jest ściśle związana z tym, że NPB jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej. A zatem jest on bankiem dla polityki budżetowej państwa, czyli prowadzi rachunki bankowe instytucji państwowych, państwowych funduszy i państwowych jednostek budżetowych oraz obsługuje przelewy dotyczące tych kont. Ponadto zarządza on polskimi rezerwami złota.
NBP zajmuje się także emisją pieniądza. NBP decyduje o momencie i wielkości emisji. Znaki pieniężne emitowane przez NBP są legalnym środkiem płatniczym w Polsce. Dba o płynność obiegu środków finansowych, które wyemitował.
Ponadto NBP jest nadrzędnym bankiem nad innymi bankami w Polsce, tą funkcje określa się także jako funkcja banku banków. Oznacza to, że reguluje ich działalność w celu dbania o bezpieczeństwo sektora bankowego oraz o bezpieczeństwo depozytów bankowych.
W ramach tego, czym zajmuje się NBP możemy wymienić kilka pozostałych działalności. NBP chociażby dba o bezpieczeństwo podpisu elektronicznego, poprzez narzędzie, jakim jest system informatyczny NBP, czyli Narodowe Centrum Certyfikacji.
Oprócz tego NBP prowadzi statystykę. Dotyczy ona na przykład bilansu płatniczego, międzynarodowej pozycji inwestycyjnej, oczekiwań inflacyjnych osób prywatnych, inflacji bazowej.
Ponadto zajmuje się działalnością edukacyjną z zakresu ekonomii. W tym celu funkcjonuje Program Edukacji Ekonomicznej. Warto jeszcze dodać, że NBP prowadzi badania i analizy ekonomiczne, których wyniki publikuje w postaci raportów, kwartalnych ocen sytuacji gospodarczej, publikacji rocznych, wyników kwartalnej ankiety o rynku kredytowym oraz innych publikacji naukowych.
Zaktualizowano:
Dodano:
Czy ten artykuł był pomocny?
Ocena / gł.Ostatnie filmy
