Czym różni się należność od zobowiązania?

Opublikowano: 30 Marzec 2024 Agnieszka Kłak 4 min. czytania

Kategoria: Słownik pojęć finansowych

Niejednokrotnie można spotkać się z tym, że pojęcia należności i zobowiązania są używane jako synonimy. Nie jest to prawidłowe operowanie tymi terminami. Trzeba zdawać sobie sprawę, że zakres definicji jednego i drugiego pojęcia jest różny, a także różna jest perspektywa osoby, która posiada zobowiązanie bądź przysługuje jej pewna należność. Warto więc mieć to na uwadze i zawsze zwracać uwagę na to, jaki termin jest używany.

Z tego artykułu dowiesz się:

  • jaka jest zasadnicza różnica między należnością a zobowiązaniem,
  • które z tych dwóch pojęć określa kredyty i pożyczki,
  • czy można egzekwować prawnie niespłacone należności i zobowiązania.
należność a zobowiązanie

Jaka jest definicja należności, a zobowiązania?

Choć mogłoby się wydawać, że oba pojęcia oznaczają to samo, to jednak różnica jest znacząca. Należność to środek finansowy, usługa, towar albo inna rzecz należna (jak sama nazwa wskazuje) wierzycielowi. Nie musi więc być ona wyrażona w pieniądzu. Powstaje, kiedy między wierzycielem a dłużnikiem zachodzi stosunek pożyczenia danego dobra, którego ekwiwalent powinien zostać w tej czy innej formie zwrócony. O należności zawsze mówi się z perspektywy wierzyciela. Może ona wynikać z umowy pisemnej, ale nie musi. Przykładowo, jeśli złapiemy na dworcu taksówkę, która zawiezie nas w konkretne miejsce, to wówczas powstała należność na rzecz taksówkarza, która przybiera formę zapłaty pieniężnej za wykonany kurs.

Natomiast zobowiązanie jest świadczeniem, które wierzyciel może żądać wobec dłużnika. Definicja została określona przez Kodeks cywilny. W praktyce jest tak, że zobowiązania najczęściej powstają w wyniku zawarcia umowy pisemnej. Zobowiązanie oznacza, że dłużnik ma obowiązek, aby coś zrobić - np. zapłacić - albo czegoś nie robić - np. nie pozbywać się przedmiotu zabezpieczenia zobowiązania. Ponadto, o zobowiązaniu zawsze będziemy mówić z perspektywy dłużnika. 

Czy kredyty i pożyczki są należnościami czy zobowiązaniami?

Zarówno kredyty bankowe, jak i pożyczki pozbankowe są zobowiązaniami klienta wobec banku bądź firmy pożyczkowej. Spełniają definicję zobowiązania, gdyż muszą zostać zawarte w formie pisemnej i zobowiązują kredytobiorcę do comiesięcznej spłaty rat w określonej wysokości. Takie zobowiązanie powstaje dobrowolnie, na sam wniosek dłużnika. Natomiast instytucja udzielająca finansowania posiada swoją należność w formie pożyczonego kapitału wraz z odsetkami i będzie oczekiwać zwrotu tychże środków finansowych od klienta. 

Egzekucja niespłaconych należności i zobowiązań

Jeżeli dłużnik nie wywiąże się z obowiązku spłaty, to wówczas mogą go czekać przykre i naprawdę daleko idące konsekwencje. Zarówno zobowiązania i należności sprowadzają na dłużnika sankcje prawne. Wierzyciel ma prawo przeprowadzić działania windykacyjne, np. poprzez wysyłanie monitów i wezwań do zapłaty. Gdy to nie poskutkuje może udać się do sądu, udowadniając, co dłużnik jest mu winien. Sąd może nawet wydać nakaz, na podstawie którego dojdzie do egzekucji komorniczej.

Brak uiszczenia należności może mieć inne, fatalne skutki dla dłużnika. Przykładowo, jeśli ktoś weźmie ze sklepu towar i wyjdzie bez płacenia, to będzie to potraktowane jako kradzież. Od pewnej kwoty stanowiącej wartość skradzionych towarów jest to już przestępstwo, za które można nawet trafić do więzienia. 

Zastanów się, czy masz zobowiązania czy należności?

Wiedza na temat tego, czym się różnią należności od zobowiązania powinna być przez każdego z nas wykorzystywana w praktyce. Gdy jesteśmy wierzycielem zawsze musimy mówić o przysługującej nam należności. Natomiast, jeśli występujemy w roli dłużnika - mówmy o ciążącym na nas zobowiązaniu. To bardzo ważne, zwłaszcza wtedy, kiedy kierujemy swój komunikat do instytucji bądź organów prawnych. 

Dodano: 30.03.2024

Czy ten artykuł był pomocny?


Ocena / gł.
Top