Sankcja darmowego kredytu w prawach konsumenta

Opublikowano: 01 Lis 2023 Agnieszka Kłak 8 min. czytania

Kategoria: Słownik pojęć finansowych

Co to jest sankcja darmowego kredytu?

Sankcja darmowego kredytu jest to kara prawna nakładana na pożyczkodawcę bądź kredytodawcę, jeśli ten postąpi wbrew prawu. Zasada ta została wprowadzona po to, aby chronić prawa kredytobiorcy oraz zapobiegać nieuczciwym praktykom na rynku. W tym konkretnym przypadku chodzi o sprzedaż produktu finansowego, jakim jest kredyt konsumencki. Ochrona prawna kredytobiorców przysługuje im wg przepisów Ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. 

Jakie konkretnie przepisy prawne mówią o sankcji darmowego kredytu?

Jeżeli chcemy znaleźć konkretnie sankcję darmowego kredytu w zapisach prawa, to powinniśmy sięgnąć do art. 45 Ustawy o kredycie konsumenckim. Mówi on o tym, że sankcja otrzymuje swój skutek, jeśli pożyczkodawca bądź kredytodawca naruszy przepisy, tj. art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17 oraz art. 31-33 i 33a, a także art. 36a-36c Ustawy o kredycie konsumenckim. Chodzi tutaj o to, że umowa kredytu musi być zawarta w formie pisemnej i musi zawierać określone informacje, a także sam kredyt musi mieć takie parametry, aby mieściły się one w wartościach, określonych ustawą - np. wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu. 

Jak praktycznie egzekwowana jest sankcja darmowego kredytu?

Aby w ogóle zacząć mówić o sankcji darmowego kredytu, instytucja finansująca - czyli bank albo firma pożyczkowa - musi najpierw dopuścić się złamania któregoś z ww. przepisów. Mówiąc najprościej: w praktyce wygląda to tak, że klient oddaje wierzycielowi tylko tyle pieniędzy, ile pożyczył. Na przykład, jeśli pożyczasz 10 000 zł, a masz oddać 15 000 zł, ale okazuje się, że kredytodawca naruszył przepisy Ustawy o kredycie konsumenckim, to wówczas z mocy prawa musisz oddać tylko 10 000 zł. Takie zobowiązanie zostaje więc w efekcie pozbawione jakichkolwiek kosztów, a instytucja finansująca - dochodu ze sprzedaży takiego produktu. Stąd w nazwie sankcji znajduje się "darmowy kredyt". 

Czym skutkuje sankcja darmowego kredytu, jeśli umowa kredytu była błędnie skonstruowana?

Wszystko zależy od tego, co konkretnie w umowie kredytowej było przekroczeniem prawa. Szukając adekwatnej odpowiedzi powinniśmy więc przyjrzeć się kilku szczegółowym przypadkom:

1. Brak określonych w umowie warunków oraz terminów spłaty. W takim przypadku zobowiązanie zostaje podzielone na równe miesięczne raty, które są spłacane przez klienta, ale dotyczy to samego pożyczonego kapitału, bowiem - jak już wspomnieliśmy - koszty kredytowe zostają anulowane.
2. Brak określonego terminu spłaty przy kwocie do 80 000 zł. Wówczas klient za spłatę całego kapitału ma aż 5 lat. Jest to szczególnie dotkliwe dla wierzyciela przy małych sumach. Można sobie wyobrazić spłatę np. tylko 3000 zł przez 60 miesięcy - po 50 zł miesięcznie.
3. Brak określonego terminu spłaty przy kwocie ponad 80 000 zł. Tutaj termin się wydłuża do 10 lat. 

Pamiętaj, że sankcja obowiązuje także, gdy w umowie zabrakło danych osobowych przynajmniej jednej ze stron oraz danych dotyczących kredytu (kwota, oprocentowanie, prowizja, marża, itp.). Działa to również wtedy, gdy brakuje danych na temat informacji o możliwości odstąpienia od umowy, o nadpłacie zobowiązania oraz o konsekwencjach niespłacania długu. Umowa nie może także określać kosztów kredytu większych niż ustawa. 

Rodzaje zobowiązań, których dotyczy sankcja kredytu darmowego

Chodzi tutaj stricte o kredyt konsumencki, zgodnie z tym, co czytamy w Ustawie. Oprócz przepisów charakteryzujących zobowiązanie dowiadujemy się m.in. o tym, że będzie to kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł. A jakie produkty oferowane przez banki i firmy pożyczkowe podchodzą pod te przepisy? Otóż kredytem konsumenckim jest:

• kredyt gotówkowy na dowolny cel,
• kredyt samochodowy,
• kredyt na zakupy,
• pożyczka ratalna,
• pożyczka chwilówka.

Sankcja darmowego kredytu, o której tu mówimy nie występuje w przypadku kredytu hipotecznego, gdyż w tym przypadku obowiązują oddzielne przepisy. 

Jak konsument może wprowadzić w życie sankcję darmowego kredytu?

Na początek musisz mieć 100% pewności, że kredytodawca naruszył przepisy, które zostały już wymienione w niniejszym artykule. Wystarczy, że złamany zostanie jeden z przepisów, aby sankcja darmowego kredytu weszła w życie. Jeśli już masz taką pewność, to wówczas nie pozostaje Ci nic innego, jak napisać oświadczenie zaadresowane do banku lub firmy pożyczkowej, gdzie stwierdzisz naruszenie przepisów zgodnie z art. 45 Ustawy o kredycie konsumenckim. Musisz dokładanie wykazać i opisać w oświadczeniu gdzie w umowie doszło do złamania prawa i jakie konkretnie przepisy Ustawy zostały naruszone. Należy wspomnieć, że wobec tego oczekujesz zwrotu prowizji i odsetek. Oświadczenie może być np. napisane na komputerze i wydrukowane, ale koniecznie musi się tam znaleźć Twój odręczny podpis. Nie zapomnij o datach, danych adresowych oraz personalnych - również Twoich. Oświadczenie najlepiej jest wysłać pocztą listem poleconym. Wówczas zyskujesz gwarancję, że instytucja Ci odpowie.

Sankcja darmowego kredytu jest ważna przez 1 rok od dnia zakończenia umowy kredytu bądź pożyczki. Przykładowo, jeśli zobowiązanie kończy Ci się 1 grudnia 2023 roku, to o sankcję możesz się ubiegać do 1 grudnia 2024 roku. Później nie ma możliwości skorzystania z tej zasady. Jeśli już spłaciłeś zobowiązanie, to otrzymasz zwrot prowizji i odsetek. Natomiast jeśli jesteś w trakcie spłaty, to wszystkie opłaty już do końca umowy kredytowej zostaną anulowane. 

Czy konsumentowi opłaca się korzystać z sankcji darmowego kredytu?

Jeśli Twoje prawa jako konsumenta zostały naruszone to masz prawo skorzystać z sankcji kredytu darmowego. Banki i firmy pożyczkowe muszą działać zgodnie z prawem. Poprawne konstruowanie umowy kredytowej czy pożyczkowej nie jest problemem klienta. Jako konsument nie masz obowiązku sporządzania, kontrolowania czy poprawiania umowy. Umowa musi być prawnie przygotowana już pod klienta. Jeśli tak się nie stanie, to Twoim prawem jest starać się o sankcję darmowego kredytu.

Dodano: 01.11.2023