Zmiany w kwocie wolnej od podatku od spadków i darowizn w 2023 roku
Majątek może pochodzić nie tylko z codziennej, ciężkiej pracy, ale można go też nabyć na drodze spadku lud darowizny. Najczęściej jest tak, że dzieci dziedziczą po swoich zmarłych rodzicach, a darowizna jest ofiarowana komuś przez życzliwą osobę. W polskim prawie z faktu nabycia majątku na obu tych drogach trzeba uiścić podatek – choć nie obejmie on każdego. Wkrótce możemy spodziewać się zmian w kwocie wolnej od podatku od spadków i darowizn. Co to oznacza dla podatników rozliczających się za rok 2023?
Z tego artykułu dowiesz się:
- kto musi płacić podatek od spadków i darowizn,
- jak zmieni się kwota wolna od podatku od spadków i darowizn w 2023 roku,
- w jakich okolicznościach nie trzeba uiszczać podatku od spadków i darowizn.
Spis treści
Podatek od spadków i darowizn – kiedy trzeba płacić?
Od czego w ogóle odprowadzany jest ten podatek? Spadek to taka czynność prawna, w której na drodze dziedziczenia spadkobierca nabywa majątek po zmarłym spadkodawcy. Dziedziczyć można wedle testamentu albo ustawowo. Natomiast darowizna to taka czynność prawna, w której to darczyńca przekazuje z własnej woli wybraną część swojego majątku obdarowanemu. Majątek jest tutaj szeroko pojęty. Może chodzić o pieniądze w gotówce czy na koncie, nieruchomości czy ruchomości jak np. samochód.
Polskie prawo przewiduje, że od majątku będącego podmiotem spadku albo darowizny należy odprowadzić podatek do Urzędu Skarbowego. Jednakże nie każdy spadkobierca ani nie każdy obdarowany musi to robić. Obowiązek podatkowy powstaje wówczas, kiedy spadkobierca albo obdarowany nie należy do zerowej grupy podatkowej (ale należy co najmniej do pierwszej grupy podatkowej) oraz wartość pozyskanego majątku jest wyższa od kwoty wolnej od podatku. Podatek jest więc naliczany właśnie od kwoty nadwyżki ponad kwotę wolną.
NOTKA PRAWNA
Opodatkowanie majątku nabytego na drodze darowizny albo spadku regulują przepisy Ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.
O co chodzi w grupach podatkowych?
Konkretne grupy podatników są zbiorami osób, które nabywają majątek na drodze spadku bądź dziedziczenia. Grupy te są uszeregowane według stopnia pokrewieństwa ze spadkodawcą lub darczyńcą. Najpierw mówi się o grupie podatkowej, do której należą najbliżsi krewni, potem są dalsi krewni, a na końcu osoby w ogóle niespokrewnione ze spadkodawcą lub darczyńcą. O tym, czy dana osoba kwalifikuje się do którejkolwiek grupy podatkowej decyduje faktyczne powiększenie się jej majątku poprzez nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych.
Przynależność do danej grupy determinuje wysokość kwoty wolnej od podatku oraz skali podatkowej. Warto zatem wiedzieć, że:
- do I grupy podatkowej należą: mąż, żona, dzieci, rodzice, wnuki, prawnuki, rodzeństwo, macocha, ojczym, pasierb, pasierbica, teściowie, synowa i zięć,
- do II grupy podatkowej należą: bratankowie, siostrzenice, wujowie, ciotki, żona pasierba, mąż pasierbicy, dzieci pasierbów, dzieci pasierbic, szwagrowie, szwagierki, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie wnuków, małżonkowie prawnuków oraz małżonkowie dalszych zstępnych,
- do III grupy podatkowej należą: wszyscy pozostali niewskazani ani w I ani w II grupie.
Istnieje także specjalna grupa zerowa. Mogą do niej należeć osoby z I grupy podatkowej, tj. mąż, żona, dzieci, rodzice, wnuki, prawnuki, rodzeństwo, macocha, ojczym, pasierb i pasierbica. Aby znaleźć się w grupie zerowej, należy w ciągu 6 miesięcy od dnia nabycia majątku zgłosić ten fakt do Urzędu Skarbowego wraz z potwierdzeniem otrzymania spadku lub darowizny – np. wydruk przelewu przychodzącego na konto, akt poświadczenia dziedziczenia, itp. Osoby, które znajdą się w grupie zerowej są całkowicie zwolnione z podatku od spadków i darowizn, niezależnie od tego jak wysoka jest łączna wartość nabytego majątku. Teściowie, synowe oraz zięciowie nie mogą należeć do grupy zerowej, nawet gdyby chcieli zgłosić fakt nabycia majątku w US.
Ile wynosi kwota wolna od podatku?
Jak już wspomnieliśmy kwoty wolne od podatku od spadków i darowizn są różne, w zależności od grupy podatkowej. Inne są także stawki podatku.
W chwili obecnej kwoty wolne wynoszą:
- 10 434 zł – dla I grupy podatkowej,
- 7878 zł – dla II grupy podatkowej,
- 5308 zł – dla III grupy podatkowej.
Zatem, im nabywca był dalej spokrewniony ze spadkodawcą lub darczyńcą, tym mniejsza kwota wolna. Natomiast skala podatku jest różna w zależności od grupy.
Dla I grupy podatkowej podatek wynosi:
- 3% - jeśli wartość majątku przekroczyła kwotę wolną, lecz jest niższa niż 11 128 zł,
- 333,90 zł + 5% nadwyżki – jeśli wartość majątku wynosi od 11 128 zł do 22 256 zł,
- 890,30 zł + 7% nadwyżki – jeśli wartość majątku wynosi powyżej 22 256 zł.
Dla II grupy podatkowej podatek wynosi:
- 7% - jeśli wartość majątku przekroczyła kwotę wolną, lecz jest niższa niż 11 128 zł,
- 779 zł + 9% nadwyżki – jeśli wartość majątku wynosi od 11 128 zł do 22 256 zł,
- 1780,60 zł + 12% nadwyżki – jeśli wartość majątku wynosi powyżej 22 256 zł.
Dla III grupy podatkowej podatek wynosi:
- 12% - jeśli wartość majątku przekroczyła kwotę wolną, lecz jest niższa niż 11 128 zł,
- 1335,40 zł + 16% nadwyżki – jeśli wartość majątku wynosi od 11 128 zł do 22 256 zł,
- 3115,90 zł + 20% nadwyżki – jeśli wartość majątku wynosi powyżej 22 256 zł.
Zatem, im dalszy stopień pokrewieństwa, tym wyższy podatek. Za każdym razem jest on naliczany tylko i wyłącznie od czystej wartości przekraczającej kwotę wolną.
Co się zmieni w kwestii opodatkowania spadków i darowizn?
Zmiany w Ustawie o podatku od spadków i darowizn będą obowiązywały od 1 lipca 2023 roku. Dotyczyć one dotyczyć kwotowych wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku. Kwota wolna zostanie podwyższona w każdej grupie:
- z 10 434 zł do 36 120 zł– dla I grupy podatkowej,
- z 7878 zł do 27 090 zł– dla II grupy podatkowej,
- z 5308 zł do 18 060 zł – dla III grupy podatkowej.
Dotyczy to sytuacji, kiedy majątek został przekazany przez jedną osobę. Oprócz tego zostanie wprowadzona nowa kwota wolna od podatku. Obowiązywać ona będzie w przypadku, kiedy nabyty majątek będzie pochodził od więcej, niż jednej osoby i wyniesie:
- 108 360 zł – dla I grupy podatkowej,
- 81 270 zł – dla II grupy podatkowej,
- 54 180 zł – dla III grupy podatkowej.
Czyli, jeśli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej to w praktyce będzie ona mogła nie płacić podatku od 1 lipca 2023 roku od kwoty będącej ponad 10-krotnością dotychczasowej kwoty wolnej.
WARTO WIEDZIEĆ
Ostatnie zmiany w podatku od spadków i darowizn wprowadzone rozporządzeniem, które wydało Ministerstwo Finansów, miały miejsce 13 października 2022 roku. Kolejne zmiany czekają nas już w lipcu 2023 roku. To pokazuje, że warto na bieżąco śledzić zmiany w prawie, bo może okazać się, że parę miesięcy znów będziemy musieli mówić o nowej kwocie wolnej.
Czy zbiórka na cele charytatywne też będzie opodatkowana?
Niektórzy nasi Czytelnicy mogą sobie teraz zadawać pytanie: czy przekazanie pieniędzy na zbiórkę charytatywną jest zaliczane jako darowizna i czy od tego też jest naliczany podatek, a jeśli tak, to ile wyniesie w 2023 roku? Od razu uspokajamy: obecnie nie trzeba i od 1 lipca też nie będzie trzeba płacić podatku od zbiórki organizowanej np. na zakup leków czy pomoc ubogim. O tym, że rząd nie szykuje w tej kwestii zmian poinformował Minister Finansów.
WARTO WIEDZIEĆ
Rok 2023 dotyczy praktycznie wszystkich zmian w szeroko pojętym prawie podatkowym. Zauważymy je nie tylko w podatku od spadów i darowizn, ale też chociażby w podatku dochodowym zarówno od osób fizycznych jak i prawnych. Przykładowo osoby fizyczne mogą odtąd przeznaczać 1,5% zamiast dotychczasowego 1% podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego, a przedsiębiorcy będą mieli możliwość wystawienia faktur ustrukturyzowanych poprzez Krajowy System e-Faktur. Ale to tylko dwa przykłady bardzo licznych zmian.
Dodano:
Czy ten artykuł był pomocny?
Ocena / gł.Ostatnie filmy
