Co to jest podatek PIT?

Opublikowano: 21 Cze 2023 Agnieszka Kłak 8 min. czytania

Kategoria: Słownik pojęć finansowych

Czym jest PIT?

Od razu musimy uprzedzić, że liczne przepisy ustawowe bardzo obszernie i nie zawsze zwięźle regulują kwestię opodatkowania obowiązującego w naszym kraju. Chcąc uniknąć zawiłości prawnych postaramy się przedstawić te kwestie w sposób jasny i zrozumiały dla każdego. Zacznijmy od skrótu. PIT pochodzi od angielskich słów – Personal Income Tax – co tłumaczy się jako: podatek od dochodów osobistych. Jednakże w praktyce częściej stosuje się termin: podatek dochodowy od osób fizycznych.

Do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych do Urzędu Skarbowego zobowiązana jest każda osoba legalne pracująca. Istnieje jednak zasadnicza różnica między podatnikiem, a płatnikiem. Podatnik to ktoś, kto realnie ponosi koszty z tytułu obciążenia go podatkiem dochodowym, natomiast płatnik do podmiot zobowiązany do odprowadzenia podatku podatnika do US. W uproszczeniu: podatnikiem jest pracownik, a płatnikiem – najczęściej pracodawca.

Jako pracownik uzyskujesz wynagrodzenie wyrażone w pewnej kwocie pieniężnej. Na Twojej umowie może widnieć dochód brutto – czyli wartość przychodu pomniejszona o koszty uzyskania przychodów. Jest jeszcze dochód netto, czyli to, co dostaniesz tzw. na rękę. Dochód netto to dochód brutto pomniejszony o opodatkowanie – jest tutaj wiele składników (np. składki zdrowotne), a jednym z takich składników jest właśnie podatek dochodowy.

Ile wynosi PIT?

Na to pytanie nie ma jednej odpowiedzi. Wszystko zależy od wybranej formy opodatkowania. Nie bez znaczenia jest także kwota osiąganego dochodu. Dlatego też, aby określić, ile wyniesie podatek PIT należy przyjrzeć się różnym wytycznym stawkowym.

Stawka przy rozliczeniu na zasadach ogólnych zgodnie ze skalą podatkową

Skala podatkowa obowiązująca w 2023 roku, w zależności od osiągniętych dochodów określa wysokość PIT-u w sposób następujący:

• do 120 000 zł dochodu: PIT = 12% dochodu - 3600 zł,
• od 120 000 zł do 1 000 000 zł dochodu: PIT = 10 800 zł + 32% x (dochód – 120 000 zł),
• powyżej 1 000 000 zł dochodu: PIT = 10 800 zł + 32% x (dochód – 120 000 zł) + 4% x (dochód – 1 000 000 zł).

Jak więc widać gołym okiem – im więcej zarobisz, tym więcej proporcjonalnie (ale też i nominalnie) zapłacisz podatku.

Stawka podatku wynosząca 19%

Istnieją takie sytuacje, kiedy PIT będzie zawsze wynosił 19%. Jest tak w przypadku podatku liniowego – obowiązuje, jeśli prowadzisz działalność gospodarczą albo prowadzisz działalność rolniczą z działów specjalnych działalności rolnej. Druga sytuacja to osiąganie przychodów z kapitałów pieniężnych – tu również jest 19%. I po trzecie – zapłacisz PIT 19%, jeśli zarabiasz z tytułu sprzedaży nieruchomości.

Stawka przy opodatkowaniu ryczałtowym

Jeżeli podatnik rozlicza się ryczałtem, to wówczas zapłaci jedną z dziewięciu stawek:

• 2%,
• 3%,
• 5,5%,
• 8,5%,
• 10%,
• 12%,
• 14%,
• 17%,
• 20%.

Zryczałtowany podatek od przychodów ewidencjonowanych zapłacić możesz, jeśli uzyskujesz przychody z działalności gospodarczej, umowy najmy czy sprzedaży nieprzemysłowo przetworzonych produktów rolnych.

Rozliczanie PIT-u w praktyce

Jeśli w danym roku podatkowym na Twoim koncie zostały odnotowane wpływy z tytułu legalnego zarobkowania, to w kolejnym roku ciąży na Tobie obowiązek złożenia deklaracji PIT do US. Współcześnie można to zrobić w bardzo dobry sposób dzięki programom rozliczającym PIT albo na stronie Ministerstwa Finansów po wejściu w swój profil zaufany.

Programy poprowadzą Cię krok po kroku i w bardzo przejrzysty sposób pokażą, jakie rubryki należy uzupełnić. Dane należy przepisywać z dokumentów do programu, ale np. na stronie Ministerstwa Finansów działa opcja, która automatycznie wgrywa dokumenty PIT – które wystawia pracodawca. W końcowym etapie możesz skorzystać z opcji ulg podatkowych, o ile takie ulgi Ci przysługują.

Różne metody rozliczenia PIT-u

Musisz pamiętać o tym, że rozliczając PIT musisz wybrać odpowiednią metodę rozliczania się z tego podatku. Tutaj nie bez znaczenia będzie Twoja sytuacja rodzinna. Dlaczego? Będzie to bardzo ważne, np. przy ustaleniu progu podatkowego. Możesz rozliczać się samotnie, wraz z małżonkiem albo jako rodzic samotnie wychowujący dziecko.

Czy można odliczyć ulgę?

Jak już doskonale wiemy, każdy jest zobowiązany do opłacania podatku dochodowego. Jednakże oprócz tego część podatników będzie mogła skorzystać z tzw. ulg podatkowych. Dzięki temu można otrzymać większy zwrot podatku. Ulgę otrzymasz m.in. z tytułu wychowania dzieci. Prawie każdemu będzie przysługiwała ulga z użytkowania internetu, ale można z niej skorzystać ograniczoną liczbę razy. Jeśli ciężko chorujesz i wydajesz dużo na leki, pielęgnację, rehabilitację, itd. - to również możesz możesz skorzystać z ulgi podatkowej.

Katalog ulg znajdziesz w programie rozliczającym PIT. Pamiętaj jednak, że korzystanie z ulgi, która Ci de facto nie przysługuje jest niezgodne z prawem.

W jakim terminie następuje zwrot podatku?

Obowiązuje zasadniczy termin rozliczania PIT-u. Zazwyczaj jest to między 15 lutego a 30 kwietniu roku bezpośrednio następującego po roku podatkowym, z którego podatnik rozlicza się w deklaracji PIT. Jednakże w 2023 roku termin ten został wydłużony do 2 maja z tego względu, że 30 kwietnia był dniem wolnym od pracy. Zazwyczaj po złożeniu deklaracji US ma 45 dni do zwrotu podatku. W pewnych przypadkach może się to wydłużyć do 3 miesięcy. Jeśli korzystasz z programu rozliczającego PIT – co osobiście rekomendujemy – to wówczas możesz na bieżąco sprawdzać informacje o statusie przysługującego Ci zwrotu.

Dodano: 21.06.2023