Co to jest weksel i jak jest wykorzystywany w kredytach?
Gdy bank udziela kredytu klientom, zależy mu na tym, aby został on spłacony w terminie i z należnymi odsetkami. Stąd też banki podejmują działania mające na celu minimalizację ryzyka kredytowego. Oprócz oceny zdolności kredytowej i historii spłat występują również zabezpieczenia spłaty kredytu. Dzięki ustanowieniu zabezpieczenia bank ma szanse na odzyskanie całości albo części kredytu. Jedynym z podstawowych zabezpieczeń kredytu jest to należące do grupy zabezpieczeń osobistych, czyli weksel.
Z tego artykułu dowiesz się:
- czym jest weksel i do czego służy,
- jakie elementy zawiera weksel,
- kto podpisuje weksel,
- czy posiadacz weksla ma jakieś obowiązki.
Spis treści
Co to jest weksel?
Prawo wekslowe obowiązuje od 1936 roku i do dziś niewiele się zmieniło. Chociaż weksel nie jest instytucją nową, większość z nas niewiele o nim wie.
Weksel to papier wartościowy o określonej przez prawo wekslowe formie, charakteryzujący się tym, że złożenie na nim podpisu stanowi podstawę i przyczynę zobowiązania wekslowego podpisującego.
Prawo wekslowe wyróżnia dwa rodzaje weksli:
-
weksel własny to papier wartościowy sporządzony w formie ściśle określonej przez prawo wekslowe, zawierający bezwarunkowe przyrzeczenie wystawcy zapłacenia określonej sumy pieniężnej we wskazanym miejscu i czasie określonej osobie i stwarzający bezwarunkową odpowiedzialność osób na nim podpisanych,
- weksel trasowany to papier wartościowy sporządzony w formie ściśle określonej przepisami prawa wekslowego, zawierający skierowanie przez trasanta do oznaczonej osoby (trasata) bezwarunkowe polecenie zapłacenia określonej sumy pieniężnej w oznaczonym miejscu i czasie określonej osobie i stwarzający bezwarunkową odpowiedzialność osób na nim podpisanych. Weksel trasowany staje się pełnowartościowym papierem w obrocie z chwilą jego przyjęcia (dokonania tzw. akceptu weksla poprzez złożenie na nim podpisu) przez trasata, który przyjmuje na siebie zobowiązanie zawarte w treści weksla.
Inne nazwy weksla własnego to: prosty, sola i suchy. Natomiast weksel trasowany znany jest także jako: ciągniony, trata czy przekazany.
Ustawa o kredycie konsumenckim zabrania przyjmowania przez kredytodawcę od konsumenta weksli innych niż z klauzulą „nie na zlecenie” lub równoważną (np. „bez indosowania”).
Weksel in blanco w banku
Weksel in blanco (inaczej niezupełny) to taki weksel, któremu brakuje przynajmniej jednego elementu wymaganego do tego, aby był ważny zgodnie z wymogami wspominanego Prawa wekslowego. Weksel własny in blanco na zabezpieczenie kredytu może złożyć kredytobiorca (dłużnik banku) lub osoba trzecia. Weksel taki może stanowić zabezpieczenie całej kwoty udzielonego kredytu, czyli kapitału, odsetek i innych należności ubocznych, jak również części kredytu, np. poszczególnych transz lub rat. Na zabezpieczenie kredytu można również złożyć w banku więcej niż jeden weksel. Banki są skłonne akceptować weksel jako jedyne zabezpieczenie, gdy klient, który jest im znany posiada dobrą zdolność kredytową.
Weksel własny in blanco - czy trzeba go podpisywać?
Weksel własny in blanco powinien zawierać minimum podpis wystawcy (dłużnika wekslowego) złożony z intencją zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. Podpis powinien znajdować się pod całą treścią weksla i być umiejscowiony niżej niż przyrzeczenie zapłaty. Podpis musi być własnoręczny i zawierać minimum nazwisko wystawcy weksla. W celu uniknięcia ewentualnych wątpliwości pod podpisem nieczytelnym zalecane jest wpisanie imienia i nazwiska wystawcy. Bank przyjmując weksel powinien mieć pewność, że podpis wystawcy jest własnoręczny. Podpis można złożyć w obecności pracownika banku albo potwierdzić go u notariusza.
Inne elementy weksla in blanco:
- datę i miejsce wystawienia weksla,
- termin i miejsce płatności,
- nazwę remitenta wraz z jego siedzibą, czyli banku, który udzielił kredytu,
- klauzulę bezwarunkowego przyrzeczenia zapłaty np. „zapłacę” lub „zapłacimy” (zależnie od tego kto jest wystawcą),
- symbol waluty sumy wekslowej.
Na wekslu in blanco nie występuje suma wekslowa, gdyż nie jest jeszcze znana.
Deklaracja wekslowa
Weksel in blanco zwykle występuje razem z deklaracją wekslową, zwaną inaczej umową wekslową. To dokument, który określa zasady porozumienia ustalone przez bank z wystawcą weksla co do tego, kiedy i w jaki sposób weksel może być uzupełniony. Deklaracja wekslowa zawiera:
- oznaczenie wierzytelności, na której zabezpieczenie weksel został złożony (w przypadku kredytu będzie to oznaczenie umowy kredytowej),
- okoliczności, których wystąpienie będzie uprawniać bank do uzupełnienia weksla,
- kwotę, na którą weksel może być wypełniony (może ona być wskazana przez wskazanie konkretnej sumy albo w sposób opisowy np. „do wysokości wykorzystanego i niespłaconego kredytu wraz z odsetkami, prowizją i innymi należnościami banku”),
- określenie rodzaju terminu płatności zgodnie z Prawem wekslowym, np. w oznaczonym dniu, pewien czas po dacie wystawienia, za okazaniem, oraz w pewien czas po okazaniu.
Gdy zabezpieczenie stanowi kilka weksli również taka informacja powinna się znaleźć w deklaracji wekslowej. Jeśli deklaracja wekslowa nie zostanie podpisana nie oznacza to, że weksel jest nieważny.
Na czym polega przenoszenie prawa z weksla?
Przeniesienie prawa z weksla jest możliwe poprzez tzw. indos. Jest to oświadczenie napisanie na wekslu lub przedłużku, które składa zbywający. Wówczas zbywający staje się indosantem, natomiast nabywający - indosatariuszem. Jeżeli wszyscy indosatariusze weksla opierają swoje prawa na wcześniejszym indosie imiennym, to wówczas indos zyskuje status nieprzerwanego.
Oprócz wymienionych już rodzajów weksla, można także wymienić rodzaje indosów:
- indos imienny/zupełny - mówiący, kim jest indosatariusz,
- indos in blanco - nie wskazuje indosatariusza imiennie,
- indos zastępczy/pełnomocniczy - uprawnia indosatariusza do wykonywania praw indosanta z weksla,
- indos zastawniczy - występuje, gdy indosant przekazuje indosatariuszowi weksel w zastaw.
Oprócz indosu prawa z weksla mogą zostać przeniesione poprzez przelew, dziedziczenie albo wręczenie.
Uzupełnienie weksla przez bank
Bank będzie miał prawo uzupełnić weksel in blanco wtedy, gdy kredyt, który on zabezpieczał, nie został spłacony w ustalonym terminie w całości lub części lub w tych sytuacjach, w których przysługuje mu prawo do żądania spłaty kredytu przed tym terminem. Bank nie ma prawa uzupełniać weksla, jeżeli nie wystąpiły okoliczności określone w umowie wekslowej (deklaracji wekslowej).
Weksel a całkowita spłata kredytu
Gdy kredyt zostanie spłacony całkowicie, wygasają również zabezpieczenia dla niego zawarte. Weksel może być płatny zarówno przy okazaniu jak i w pewnym odstępnie czasowym od okazania. Po spłacie kredytu bank nie ma prawa do uzupełnienia weksla. Nie wyklucza to jednak sytuacji, gdzie zaingerować mogą osoby działające w złej wierze. Obowiązkiem kredytobiorcy jest więc uzyskanie zwrotu dokumentu po zakończeniu spłaty kredytu.
Dodano:
Czy ten artykuł był pomocny?
Ocena / gł.Artykuły powiązane
Zabezpieczenie pożyczki - czy jest wymagane?
Wnioskując o pieniądze w pożyczce pozabankowej często zależy nam na czasie. Im szybciej otrzymamy przelew środków, tym lepiej. Firmy pozabankowe wiedzą o tym, dlatego stale usprawniają procesy wnioskowania. Nikt nie da nam jednak pieniędzy bez diagnozy ryzyka, która wiąże się z udzieleniem nam pożyc(...)
Czytaj więcej
Pożyczki pod zastaw nieruchomości
Zabezpieczeniem, a tym samym gwarancją spłaty dla instytucji finansującej, może być nieruchomości. Najpopularniejsze nieruchomości to oczywiście dom, mieszkanie lub działka. Pożyczki pod zastaw nieruchomości posiadają w swej ofercie nie tylko banki ale i firmy poza bankowe, dzięki czemu oferta kredy(...)
Czytaj więcejOstatnie filmy
