Co to jest zastaw rejestrowy?

Opublikowano: 04 Lut 2022 Sylwia Chrószcz 8 min. czytania

Kategoria: Poradnik Kredytowy

Czym jest zastaw rejestrowy?

Zastaw rejestrowy to jedna z możliwości zabezpieczenia interesów wierzyciela względem jego dłużnika. Należy do grupy tzw. ograniczonych praw rzeczowych i działa w ten sposób, że wierzyciel w przypadku braku wywiązania się ze zobowiązania przez dłużnika może zaspokoić swoje roszczenia poprzez sprzedaż przedmiotu zastawu rejestrowego.

Umowy zastawu rejestrowego stosuje się, aby możliwe było zabezpieczenie wierzytelności. W tym celu wykorzystuje się rzeczy ruchome, prawa zbywalne np. dotyczące papierów wartościowych oraz zastaw rejestrowy ustanowiony na dobrach niematerialnych.

Istotną cechą takiego zastawu jest fakt, że zastawione dobra mogą pozostawać do dyspozycji dłużnika przez okres spłacania zobowiązania. I to jest najbardziej istotna różnica pomiędzy zastawem rejestrowym a zastawem zwykłym.

Podstawy prawne dla zastawu rejestrowego

Szczegółowe zasady działania zastawu rejestrowego zostały określone w ustawie z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów. Aby ustanowienie zastawu rejestrowego miało wiążącą moc prawną musi być sporządzone w formie umowy, na piśmie – jest to tzw. umowa zastawnicza, a także dokonywany jest wpis do rejestru zastawów. W ten sposób zarówno wierzyciel, jak i dłużnik mogą później dochodzić swoich praw w razie ewentualnych sporów czy niejasności co do zastawu.

Czym różni się zastaw rejestrowy od zwykłego zastawu i innych form zabezpieczenia interesów wierzyciela?

Zastaw rejestrowy daje wierzycielowi prawo do tak zwanego zaspokojenia się z obciążonej rzeczy. W praktyce oznacza to, że jeżeli dłużnik nie ma możliwości spłacić swojego zobowiązania to dług zostaje pokryty z zastawu rejestrowego. Ponadto nie mają tutaj znaczenia zmiany własności rzeczy będącej przedmiotem zastawu. Dodatkowo obowiązuje pierwszeństwo przed wierzycielami osobistymi dłużnika, czyli takimi, którzy nie zabezpieczyli swojej wierzytelności zastawem.

Oprócz tych wszystkich różnic należy też pamiętać, że w przypadku zastawu rejestrowego strony umowy zastawniczej, czyli dłużnik i wierzyciel mogą postanowić, że zastawiony przedmiot pozostaje w użytku osoby, która go zastawia. Tym samym dany przedmiot jednocześnie stanowi zabezpieczenie roszczenia wierzyciela i jest nadal użytkowany przez dłużnika. W wielu przypadkach, szczególnie samochodów czy maszyn i sprzętów będących źródłem uzyskania dochodu dłużnika, jest to konieczne rozwiązanie.

Co może być przedmiotem zastawu rejestrowego?

Wspomnieliśmy już o przykładowych przedmiotach, które mogą zostać objęte zastawem rejestrowym. Przejdźmy jednak do konkretów.

Zgodnie z przepisami, zastawem rejestrowym można obciążyć każdą rzecz ruchomą, a także prawa majątkowe o ile są one zbywalne. Tym samym przedmiotem zastawu rejestrowego mogą być:

• zbiór rzeczy ruchomych lub praw;    
• rzeczy oznaczone co do tożsamości, np. dany pojazd;
• rzeczy oznaczone co do gatunku, gdzi koeiczne jest określenie ich ilości oraz określenei sposobu odróżnienia rzeczy od innych tego samego gatunku, a nie objętych zastawem;            
• przyszłe rzeczy lub prawa, których jedynym właścicielem będzie zastawca, a powstaną w przyszłości
• prawa na dobrach niematerialnych, np. patenty czy licencje,
• wierzytelności zbywalne, np. z udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością;
• prawa dotyczące papierów wartościowych;
• prawa z instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi.

Co to jest umowa zastawnicza?

Kolejnym ważnym aspektem jest to kto może być stroną umowy zastawniczej, czyli kto może zaciągnąć dług zabezpieczony zastawem rejestrowym i kto takiej wierzytelności może udzielić. Strony takiej umowy nazywa się zastawcą i zastawnikiem.

Zastawca, czyli osoba, która ustanawia zastaw rejestrowy, może być zarówno osoba fizyczna jak i osoba prawna, ale także jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej. Wymogiem względem zastawcy jest także posiadanie prawa do rozporządzania prawem lub przedmiotem, który ma zostać zastawiony. Zastawcą może być także dłużnik banku, a więc kredytobiorca. Natomiast zastawnikiem, czyli inaczej mówiąc wierzycielem, udzielającym pożyczki, na rzecz którego ustanowiono zastaw, może zostać tak naprawdę każdy. Przed 2009 rokiem obowiązywała zamknięta lista wierzycieli uprawnionych do tego, aby zabezpieczyć swoje wierzytelności za pomocą zastawu rejestrowego. Jednak 11 stycznia 2009 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o zastawie rejestrowym i otworzyła możliwość korzystania z tej formy zabezpieczenia każdemu wierzycielowi.

Co to jest rejestr zastawów?

Oprócz podpisania umowy zastawniczej warunkiem koniecznym do powstania zastawu rejestrowego jest wpisanie przedmiotu do rejestru zastawów prowadzonego przy Ministerstwie Sprawiedliwości. Ponadto z Rejestru Zastawów Sądowych można korzystać w taki sposób, że:

• można uzyskać informację, czy dana osoba fizyczna lub firma widnieje w rejestrze jako zastawnik;
• sprawdzić, czy dany przedmiot widnieje w rejestrze zastawów np. przed podjęciem ostatecznej decyzji o jego zakupie.

Aby uzyskać informacje z Rejestru Zastawu Sądowych można skorzystać z jego formy elektronicznej dostępnej pod adresem strony internetowej widniejącej poniżej:

https://pdi.ms.gov.pl/

Możliwe jest również uzyskanie informacji osobiście lub korespondencyjnie w Centralnej Informacji o Zastawach Rejestrowych z siedzibą w Warszawie, a tylko osobiście we wskazanych na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości ekspozyturach Centralnej Informacji o Zastawach Rejestrowych prowadzonych przy wybranych sądach rejonowych.

Informacje o zastawie rejestrowym mogą się okazać bardzo cenne niezależnie od tego po której stronie umowy się znajdziemy. Zarówno udzielając pożyczki, jak i stając się dłużnikiem można podpisać umowę o zastawie rejestrowym, gdyż stanowi to zgodne z prawem zabezpieczenie spłaty długu dla obu stron.

Tagi: wierzyciel

Dodano: 04.02.2022