Co to jest inflacja?

Opublikowano: 20 Lis 2021 Agnieszka Kłak 7 min. czytania

Kategoria: Słownik pojęć finansowych

Inflacja - co to jest?

Inflacja jest zjawiskiem ekonomicznym, które polega na wzroście przeciętego poziomu cen towarów i usług konsumpcyjnych. Konsekwencją inflacji jest spadek wartości pieniądza. A w prostych słowach: gdy inflacja rośnie za tą samą kwotę z roku na rok możemy kupić coraz mniej. 

Wyróżnia się również zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych, który posiada ujednoliconą metodę obliczania dla wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej. W Polsce wskaźnik ten oblicza się na podstawie obserwacji wybranych, reprezentatywnych usług i towarów konsumpcyjnych oraz systemu wag opracowanego na podstawie obserwacji konsumpcji gospodarstw domowych z dwóch lat.

Rodzaje inflacji 

Ekonomiści dokonali klasyfikacji zjawiska inflacji. Ze względu na różne kryteria możemy wyróżnić poszczególne typy inflacji wymienione poniżej. 

1. Wg zależności od innych czynników makroekonomicznych:
   1. slumpflacja
   2. stagflacja
   3. stratoinflacja
2. Wg przejawiania się oraz jej skutków:
   1. otwarta
   2. tłumiona
   3. jawna
   4. ukryta
3. Wg kryterium tempa wzrostu cen:
   1. pełzająca do 5% w skali roku, 
   2. krocząca od 5% do 10% w skali roku, 
   3. megainflacja od 15% do 50% rocznie, 
   4. galopująca od 50% do 100% w skali roku, 
   5. hiperinflacja powyżej 100% w skali roku. 
4. Wg przyczyny inflacji:
   1. wewnętrzna
   2. importowana 
   3. popytowa 
   4. kosztowa
   5. pieniężna
   6. budżetowa
   7. płacowa 
   8. kredytowa 

Poziom wzrostu cen w strefie euro 

Wzrost inflacji w ostatnich miesiącach dotyczy nie tylko Polski, ale także szeregu kraju Unii Europejskiej, w tym strefy euro. Według danych Eurostat inflacja w strefie euro za miesiąc październik wyniosła 4,1%. W poprzednim miesiącu wynosiła 3,4%. Obie te wartości to wskaźnik HICP. Ekonomiści przypominają, że jest to najwyższy odczyt od lipca 2008 roku. Wzrost cen paliw i innych surowców energetycznych miał największy wpływ na wzrost tego wskaźnika. Jak podają komunikaty z Europejskiego Banku Centralnego (EBC) powyższa sytuacja wzrost cen według ekspertów jest sytuacją przejściową, która ma się ustabilizować w przyszłym roku.

Inflacja rok do roku wg wskaźnika HICP w październiku 2021 

Kraj	Odczyt wskaźnika
Litwa	8,20%
Estonia	7,40%
Łotwa	6,00%
Belgia	5,40%
Luksemburg	5,30%
Niemcy	4,60%
Słowacja	4,40%
Austria	3,70%
Francja	3,20%
Włochy	3,10%
Finlandia	2,80%
Portugalia	1,80%

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat

Inflacja w Polsce 

Niestety kolejne odczyty wskaźnika inflacji w Polsce pokazują, że wskaźnik wzrostu cen od towarów i usług konsumpcyjnych ma od dłuższego czasu tendencje rosnącą i mocny wpływ na obecną ocenę sytuacji gospodarczej. Jak już wiemy inflacja powoduje m.in. wzrost kosztów utrzymania gospodarstw domowych. Odczyt inflacji CPI w pokazuje, że inflacja w Polsce wzrosła do poziomu 6,8 proc rok do roku. W październiku inflacja wzrosła w stosunku do września 2021 o 1,00%. Napływające z GUS dane nie napawają optymizmem: do końca roku inflacja może wynieść ponad 7,00%. Poniższa tabela wskazuje na wartości inflacji w Polsce za wybrane miesiące 2021 r.:

Miesiąc	Odczyt
październik	6,80%
wrzesień	5,90%
sierpień	5,50%
lipiec	5,00%
czerwiec	4,40%
maj	4,70%

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS 

 

Należy zauważyć, że poziom tego, jak ceny wzrosły w sierpniu 2021 roku jest przekroczeniem granicy z inflacji pełzającej do inflacji kroczącej, czyli granicy 5,00%. Jest to jednocześnie pierwsze takie przekroczenie od 20 lat.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Skutki inflacji 

Wzrost inflacji ma niebagatelny wpływ na gospodarkę. Do najczęściej wymienianych skutków inflacji zaliczymy:

• spadek wartości pieniądza oraz posiadanych oszczędności,
• presja na wzrost płac,
• zmniejszenie dochodów gospodarstw domowych i przedsiębiorców,
• wyższe koszty utrzymania gospodarstw domowych i firm,
• spadek zaufania do pieniądza i chęć inwestowania w dobra trwałego użytku,
• zmniejszenie aktywności gospodarczej, 
• spadek zaufania do danego kraju w stosunkach handlowych. 

Ponadto podręczniki do nauki ekonomii mówią jeszcze o dwóch zjawiskach. Pierwsze z nich to "koszt zdartych zelówek". Chodzi o sytuacje w której klienci banków udają się do placówek banków czy bankomatów celem wypłaty gotówki, która stale traci na wartości. Drugie zjawisko to "efekt zmiany karty dań", kiedy restauracja musi dostosować ceny zawarte w menu do aktualnych cen żywności.

Wzrost cen towarów i usług a rynek kredytowy 

Celem Narodowego Banku Polskiego jest utrzymanie inflacji na stałym poziomie i niedopuszczenie do szkodliwych skutków. Jak to się odbywa? Stopa procentowa jest podnoszona w górę, przez co zainteresowanie kredytami jest mniejsze, mniejszy jest również popyt. Stopy procentowe są obniżane, gdy inflacja spada, przez co kredyty są tańsze i łatwiej dostępne.

Jak to się ma do obecnego czasu? W pandemii stopy procentowe zostały obniżone do bardzo niskiego poziomu, ale czy zainteresowanie kredytami wzrosło? Częściowo tak, ale banki już tak chętnie nie udzielały kredytów z uwagi na zaostrzoną politykę kredytową.

Kolejne miesiące trwania pandemii to opinie ekonomistów mówiące o tym, że bank centralny Polski zwlekał z decyzją o podwyższeniu stóp procentowych. W październiku 2021 Rada Polityki Pieniężnej, w odróżnieniu od decyzji na posiedzeniach w poprzednich miesiącach, zapadła decyzja o podwyżce stóp procentowych. Innymi słowy ma to być jedno z działań zapobiegających dalszemu pogorszeniu się sytuacji w gospodarce.

Doniesienia medialne mówią też, że występuje prawdopodobieństwo dalszego dostosowania stóp tak, aby wskaźnik cen uległ stabilizacji w kolejnych miesiącach i dążył do uzyskania celu inflacyjnego NBP.

Tagi: stopa procentowainflacjawskaźnik inflacji

Dodano: 20.11.2021