Czy bank sam zmieni wysokość raty po zmianie stóp?

Opublikowano: 31 Marzec 2020 Agata Dymara 9 min. czytania

Kategoria: Poradnik Kredytowy

Jakie funkcje pełni Rada Polityki Pieniężnej?

Bardzo ważną informacją dla posiadaczy kredytów hipotecznych jest to, co do publicznej wiadomości na temat stóp procentowych poda Rada Polityki Pieniężnej. A czym ona jest i jaką rolę pełni? Rada Polityki Pieniężnej (RPP) jest organem Narodowego Banku Polskiego (NBP). W skład RPP wchodzą:

• przewodniczący Rady, którym jest Prezes NBP, 
• 9 członków, powołanych w równej liczbie przez Prezydenta RP, Sejm i Senat.

Członkowie Rady Polityki Pieniężnej powoływani są na 6 lat.

Rada Polityki Pieniężnej:

• ustala wysokość stóp procentowych NBP,
• ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej,
• składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego,
• ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków,
• określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych, 
• przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP,
• ustala zasady operacji otwartego rynku, 
• zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP. 

Najważniejsze stopy procentowe określane przez bank centralny
w Polsce

• stopa lombardowa – podstawowa stopa procentowa banku centralnego, stopa maksymalna. Według stopy lombardowej bank centralny udziela krótkookresowego kredytu bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych. Stopa lombardowa określa krańcowy koszt pozyskania pieniądza na rynku przez banki komercyjne
• stopa interwencyjna (referencyjna, zwana również stopą repo) – według niej przeprowadzane są operacje otwartego rynku, przy czym stopa ta określa minimalne oprocentowanie tych operacji. Wpływa na oprocentowanie pożyczek międzybankowych, depozytów i kredytów dla klientów, jak również na rentowność skarbowych papierów wartościowych; pokazuje, ile banki zarabiają na środkach ulokowanych w banku centralnym
• stopa redyskontowa – według tej stopy bank centralny skupuje weksle od banków komercyjnych. Inaczej rzecz ujmując, jest to stopa procentowa, która jest stosowana w przypadku redyskonta przez bank centralny papierów wartościowych (w tym weksli), zdyskontowanych wcześniej przez banki komercyjne. Banki komercyjne sprzedają wówczas bankowi centralnemu krótkookresowe papiery wartościowe, odkupione wcześniej od swoich klientów. Cenę tej operacji określa właśnie stopa redyskontowa
• stopa depozytowa – określa oprocentowanie jednodniowych depozytów, składanych przez banki komercyjne w banku centralnym. Lokaty takie mają na celu zagospodarowywanie nadwyżek, jakimi dysponują od czasu do czasu banki komercyjne
• stopa dyskontowa weksli - stosowana przez Bank Centralny wtedy, kiedy przejmuje on od banków komercyjnych wcześniej dyskontowane weksle. Jako, że w naszym kraju weksle nie cieszą się zbyt dużą popularnością, toteż stopa dyskontowa weksli ma małe znaczenie w polityce monetarnej NBP.

Rada Polityki Pieniężnej ma prawo ogłosić podwyżkę stóp procentowych bądź ich obniżenie. Jak to wyglądało w praktyce w ostatnim czasie?

Obniżenie stóp procentowych w pandemii

Odkąd w Polsce pojawiła się pandemia koronawirusa Rada Polityki Pieniężnej zaczęła obniżać stopy procentowe. W 2020 roku trzy razy doszło do obniżki stóp procentowych. Po raz pierwszy w dobie koronawirusa taka obniżka pojawiła się 18 marca 2020 roku:

• stopa lombardowa z 2,5 proc. do 1,5 proc.
• stopa interwencyjna (referencyjna) z 1,5 proc. do 1 proc.
• stopa redyskonta z 1,75 proc. do 1,05 proc
• stopa depozytowa 0,5 proc. (bez zmian)

Po raz drugi w 2020 roku obniżki doświadczyliśmy 9 kwietnia:

• stopa lombardowa z 1,5 proc. do 1 proc.
• stopa interwencyjna (referencyjna) z 1 proc. do 0,5 proc.
• stopa redyskonta z 1,05 proc. do 0,55 proc
• stopa depozytowa z 0,5 proc. do 0,0 proc

Ostatnia taka zmiana w 2020 roku nastąpiła 29 maja:

• stopa lombardowa z 1 proc. do 0,5 proc.
• stopa interwencyjna (referencyjna) z 0,5 proc. do 0,1 proc.
• stopa redyskonta z 0,55 proc. do 0,11 proc
• stopa depozytowa 0,0 proc. (bez zmian)

Przy tak niskich stopach procentowych zmieniły się ceny kredytu, a to wpłynęło na ocenę zdolności kredytowej klientów. Kredyty stały się więc łatwiej dostępne, co spowodowało, że ich sprzedaż zwiększyła się.

Podwyżka stóp procentowych - 2021

7 października 2021 roku nastąpiło podniesienie stóp procentowych.

Zmiany ogłoszone 7 października 2021 roku:

• stopa lombardowa z 0,5 proc. na 1 proc.,
• stopa referencyjna z 0,1 proc. na 0,5 proc.,
• stopa redyskontowa z 0,11 proc na 0,51 proc.,
• stopa depozytowa 0 proc. (bez zmian). 

W wyniku tych podwyżek stóp procentowych wzrosły także koszty kredytów.

Oprocentowanie stałe i zmienne – definicje

Oprocentowanie stałe – ustalane jest w trakcie podpisania umowy nie zmienia się przez cały okres kredytowania. Tym samym mamy pewność, że rata nie ulegnie zmianie w trakcie spłaty kredytu.

Oprocentowanie zmienne – ustalane jest w trakcie podpisania umowy, ale może zmienić się wiele razy podczas okresu kredytowania. Zawsze trzeba ten fakt wziąć pod uwagę podczas ustalania wysokości raty miesięcznej, która albo wzrośnie, albo zmaleje. Oprocentowanie zmienne stosowane jest głównie przy kredytach hipotecznych. Składa się z dwóch elementów: zmiennej stawki WIBOR (3M lub 6M) i stałej marży banku.

Ciekawostka. Komisja Nadzoru Finansowego chciała, aby każdy bank do końca 2020 r. miał w swojej ofercie kredyty hipoteczne ze stałym lub okresowo stałym oprocentowaniem (nowelizacja Rekomendacji S). Taki kredyt hipoteczny do swojej oferty wprowadził już ING Bank Śląski, PKO Bank Polski (i PKO Bank Hipoteczny) oraz Santander Bank Polska.

Zmiana stóp - bank musi informować

Bank musi też informować klientów, którzy spłacają kredyty o zmiennej stopie procentowej. Do klienta wysyłane są pisemne informacje w sprawie stóp procentowych, chyba że klient wyrazi zgodę na przysyłanie ich w innej formie. Bank musi określić w nich warunki zmiany stopy procentowej kredytu. Oprócz głównego kredytobiorcy musi również powiadomić o tym poręczyciela i współkredytobiorców. Dotyczy to sytuacji zarówno kiedy podstawowa stopa procentowa poszłaby w górę, jak i w dół.

Jak ostatnia zmiana wpłynie na raty kredytów?

Każdej zmianie stóp procentowych towarzyszy pytanie: czy zmieni się również rata kredytu? Otóż każda zmiana stóp procentowych wpływa na wysokość raty. Podwyższenie stóp procentowych zwiększa ratę, a obniżenie stóp procentowych - obniża ją. Tak więc, jeśli mamy do spłaty kredyt warto śledzić na bieżąco to, czy Rada Polityki Pieniężnej planuje obniżyć czy podnieść podstawową stopę procentową.

Czy można się jakoś przygotować na ewentualność wyższej raty kredytu? Niekiedy trudno jest przewidzieć w jakim kierunku pójdzie polityka monetarna NBP. Generalnie rzecz ujmując jeśli istotnie zmienia się sytuacja gospodarcza w kraju czy na świecie można takich zmian się spodziewać. Jednakże wciąż bez odpowiedzi pozostaje pytanie: o ile konkretnie zmieni się rata. Jeżeli eksperci mówią, że podstawowa stopa procentowa wzrośnie i podają za tym przekonujące argumenty, to wówczas można spodziewać się wyższej raty kredytu.

Tagi: stopa procentowaoprocentowanierada polityki pieniężnejnbp

Zaktualizowano: 24.11.2021

Dodano: 31.03.2020