Jakie w Polsce obowiązują stopy procentowe i do czego służą?
Jakie obowiązują stopy procentowe i do czego służą? Zmiana stóp procentowych to ostatnio częsty temat wiadomości medialnych. Rada Polityki Pieniężnej na kolejnych posiedzeniach podejmuje decyzje o zmianie stóp procentowych, a media donoszą o reakcji obywateli na ewentualne zmiany lub komentarze ekonomistów.
Warto wiedzieć, czym właściwie jest stopa procentowa i jaki ma wpływ na naszą sytuację finansową. Nie ma co ukrywać, że zmiany stóp procentowych wpływają zarówno na tempo wzrostu gospodarczego, jak i kredytobiorców. Niestety w przyszłości obniżka stóp procentowych nie będzie nam dana, a obecni i przyszli kredytobiorcy muszą być przygotowani na wzrost stóp procentowych.
Z tego artykułu dowiesz się:
- czym jest stopa procentowa,
- do czego służy stopa procentowa,
- kto ustala wysokość stopy procentowej,
- jakie stopy procentowe obowiązują w Polsce,
- jeśli chcesz wiedzieć więcej czym zajmuje się Rada Polityki Pieniężnej przeczytaj ten artykuł.
Spis treści
Co to jest stopa procentowa? Jakie są rodzaje stóp procentowych?
Stopy procentowe służą między innymi do regulowania ilości pieniądza na rynku. Istnieje kilka rodzajów stóp procentowych. Podstawowe stopy procentowe to:
- stopa referencyjna,
- stopa lombardowa,
- stopa depozytowa,
- stopa redyskontowa (redyskonta weksli),
- stopa dyskonta weksli.
Stopy procentowe, które obowiązywały w Polsce ekonomiści klasyfikowali jako niskie stopy procentowe, a zmiany spowodowane pandemią spowodowały, że obniżka stóp procentowych była kontynuowana. Jednak wraz z końcem 2021 roku zapadały kolejne decyzje, które wydawała rada polityki pieniężnej, dotyczące wzrostu stopy procentowej co w konsekwencji wiąże się z podwyższeniem kosztu kredytu.
Stopa referencyjna
Pierwszą z podstawowych stóp procentowych jest stopa referencyjna ustalana od 1998 roku. Za pomocą tej stopy procentowej wyznaczana jest minimalna cena dla organizacji przez bank operacji otwartego rynku na rynku międzybankowym. Czym są te operacje? Dotyczą one sprzedaży i zakupu krótkoterminowych papierów wartościowych. Dzięki tym operacjom możliwe jest przywrócenie płynności w sektorze bankowym. Oprócz tego wysokość stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego ma wpływ na poziom stawki WIBOR. Ponadto stopa referencyjna służy do określenia maksymalnego oprocentowania kredytów, jakie banki udzielają swoim klientom. Wartość oprocentowania kredytu nie może w stosunku rocznym przekroczyć dwukrotności odsetek ustawowych, równych sumie stopy referencyjnej NBP plus 3,5 punktów procentowych. Dlatego wysokość stopy referencyjnej ma duże znaczenie dla wszystkich kredytobiorców.
Stopa lombardowa
Stopa lombardowa jest ona ustalana przez Narodowy Bank Polski nieco dłużej niż stopa referencyjna, bo od 1992 roku i bywa nazywana także stopą kredytu lombardowego. Stopa lombardowa wskazuje cenę, według której Narodowy Bank Polski udziela bankom komercyjnym pożyczek pod zastaw papierów wartościowych. Do końca 2015 roku była też ważnym wskaźnikiem dla kredytobiorców, ponieważ w myśl historycznych już przepisów maksymalne odsetki nie mogły przekroczyć czterokrotności stopy lombardowej. Taka rzeczywistość funkcjonowała w latach 2006-2015.
Stopa depozytowa
Od 2001 roku na rynku funkcjonuje też stopa depozytowa. Stosowana jest do określenia oprocentowania jednodniowych depozytów, które składają banki komercyjne w banku centralnym, czyli Narodowym Banku Polskim. W przeciwieństwie do stopy lombardowej, stopa depozytowa jest najmniejszym możliwym oprocentowaniem na rynku bankowym. Z tego też powodu stopa depozytowa często nazywana jest przez ekonomistów “podłogą”. Wynika to z faktu, że oprocentowanie na rynku bankowym zawsze waha się pomiędzy stopą lombardową (relatywnie najwyższą) a stopą depozytową (relatywnie najniższą).
Stopa redyskontowa
Kolejną podstawową stopą procentową w Polsce jest stopa redyskontowa, nazywana także stopą redyskonta weksli. Ustalana jest ona przez Narodowy Bank Polski od 1989 roku, czyli najdłużej ze wszystkich stóp procentowych. Według tego wskaźnika obliczana jest cena, po której bank centralny skupuje weksle od banków komercyjnych. Banki komercyjne z kolei pozyskują weksle od swoich klientów. Obecnie w Polsce weksle nie są często wykorzystywane. Z tego samego powodu stopa ta ma znikome oddziaływanie na politykę pieniężną Narodowego Banku Polskiego. Warto jednak wiedzieć, że stopa redyskonta weksli wykorzystywana jest do określania odsetek dla kredytów studenckich.
Stopa dyskonta weksli
Jako ostatnią przedstawimy stopę dyskonta weksli. Również klasyfikowana jest jako podstawowa stopa procentowa Narodowego Banku Polskiego. Jest ona naliczana w momencie, gdy bank centralny przyjmuje od banków komercyjnych wcześniej już dyskontowane weksle. Jednak podobnie jak w przypadku stopy redyskontowej, tak też i tutaj, stopa dyskonta weksli odgrywa niewielkie znaczenie w polityce pieniężnej kraju ze względu na małą popularność weksli w Polsce.
Jaki organ ustala wysokość stóp procentowych?
Stopy procentowe w Polsce ustalane są przez Radę Polityki Pieniężnej, która jest organem Narodowego Banku Polskiego, czyli instytucję, która stoi na straży polskich finansów i bankowości, dbająca o realizację polityki pieniężnej państwa.
Gdy Rada Polityki Pieniężnej przyjmuje restrykcyjną politykę pieniężną ogranicza ilość pieniądza na rynku.
Jaki wpływ mają stopy procentowe na obywateli?
W rezultacie możemy zauważyć, że dla przeciętnego uczestnika rynku produktów kredytowych największe znaczenie ma referencyjna stopa procentowa. Ma ona bezpośredni wpływ na wysokość oprocentowania kredytów udzielanych przez banki komercyjne. Warto jednak mieć świadomość istnienia innych rodzajów stóp procentowych, a także tego, jakie mają znaczenie i na co konkretnie wpływają.
Stopa referencyjna, jak już wspomnieliśmy, wyznacza maksymalny poziom oprocentowania kredytów, a zatem to ile będzie kosztował nas kredyt jeśli chodzi o wysokość odsetek. Warto tutaj wspomnieć, że możemy wybrać kredyt ze stałym oprocentowaniem, którego koszt odsetek nie zmieni się w trakcie trwania umowy kredytu, a co za tym idzie rata będzie "odporna" na decyzję Rady Polityki Pieniężnej w zakresie zmiany stóp. W dobie opinii ekonomistów zapowiadających pasmo podwyżek stóp jest to bardzo cenna informacja.
Zaktualizowano:
Dodano:
Czy ten artykuł był pomocny?
Ocena / gł.Artykuły powiązane
Jak zmieniały się stopy procentowe na przestrzeni ostatnich 20 lat?
Chyba każdy kredytobiorca zaciągając zobowiązanie kredytowe liczy na to, że jego sytuacja materialna nie pogorszy się i bez problemu spłaci cały kredyt wobec banku. Jednak czasami nie bierzemy pod uwagę tego, że na przestrzeni lat raty kredytu mogą wzrosnąć. Dotyczy to w szczególności kredytów hipot(...)
Czytaj więcej
Co to są stopy procentowe LIBOR i WIBOR?
W sektorze bankowości dość często przewija się pojęcie stóp procentowych LIBOR i WIBOR. Jednak dla niewtajemniczonych te nazwy mogą być nie lada zagadką. Nie każdy z nas przecież uczył się w szkole czym jest LIBOR i WIBOR. Są to określenia, z którymi zapoznajemy się dopiero wtedy, kiedy zaczynają do(...)
Czytaj więcejOstatnie filmy
