Wyłudzenie kredytu - jak się bronić?

Opublikowano: 19 Marzec 2020 Urszula Sokół 17 min. czytania

Kategoria: Poradnik Kredytowy

Wyłudzenie kredytu według zapisów kodeksu karnego

Według tego, co mówi polskie prawo przestępstwa polegające na wyłudzeniu kredytów funkcjonują pod potoczną nazwą: oszustwo kredytowe. A jak konkretne definiują je przepisy? Wyjaśnienie znajdziemy w art. 297 §1 Kodeksu karnego. W najprostszych słowach chodzi tam o to, że kara spadnie na tego, kto fałszuje dokumentację, która jest potrzebna przy uzyskaniu kredytu. Dotyczy to wszystkich dokumentów, które mogą mieć realny wpływ na podjęcie pozytywnej decyzji kredytowej.

Kogo dotyczy oszustwo kredytowe?

Warto zaznaczyć, że kodeks karny mówi, iż karze podlega zarówno osoba, która chce wyłudzić kredyt z korzyścią dla siebie jak i zarówno ktoś, kto chce wyłudzić kredyt z korzyścią dla kogoś innego np. dla swojego partnera, członka rodziny, przyjaciela, itp. Takie wyłudzenie może nastąpić od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą. Przy czym w przypadku tej jednostki organizacyjnej podobieństwo działalności musi określać osobna ustawa. Wyłudzenie może także nastąpić od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi.

Jakich produktów dotyczy wyłudzenie?

Jeżeli chodzi o produkty finansowe to mówimy tutaj o wyłudzeniu:

• kredytu,
• poręczenia,
• pożyczki pieniężnej,
• dotacji,
• akredytywy,
• gwarancji,
• subwencji,
• potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego.

Jaka jest przewidziana kara za wyłudzenie kredytu?

Każdy, kto przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Powiązane przepisy

Należy koniecznie w tym miejscu zaznaczyć, że kary uniknie ta osoba, która przed wszczęciem postępowania karnego zapobiegła wykorzystaniu nielegalnie pozyskanych środków pieniężnych. Również kary uniknie ten kto w porę zaspokoił roszczenia pokrzywdzonego.

Natomiast przestępstwo doprowadzenia innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem poprzez wprowadzenie w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania zostało określone w art. 286 §1 Kodeksu karnego. Zgodnie z wolą ustawodawcy przewidziana za nie kara to pozbawienie wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

 

W prostych słowach wyłudzenie kredytu ma miejsce w sytuacji, gdy ktoś skradnie nasz dowód osobisty i przy jego użyciu zaciągnie kredyt, pożyczkę czy chwilówkę. Może to mieć miejsce bezpośrednio w oddziale banku, biurze kredytowym, jak i w sieci. Wbrew pozorom nie jest to takie trudne, dlatego warto być czujnym każdego dnia.

Jak skutecznie uchronić się przed wyłudzeniem?

Oto kilka wskazówek, jak chronić swoje dokumenty i dane osobowe:

1. Sprawdzaj raz dziennie, czy masz przy sobie dowód osobisty lub inne dokumenty tożsamości.
2. Chroń portfel i dokumenty podczas dojazdu do pracy środkami transportu komunikacji zbiorowej, w trakcie robienia zakupów, w trakcie podróży. Generalnie w każdym zatłoczonym miejscu.
3. Nigdy nie zostawiaj dokumentów „w zastaw”.
4. Unikaj podawania danych przez telefon.
5. Zwróć uwagę, jakie dane o sobie udostępniasz w sieci.
6. Zachowaj szczególną ostrożność poruszając się w sieci.
7. Używaj oprogramowania chroniącego komputer.
8. Pamiętaj o zmianie haseł.
9. Ustaw bezpieczne logowanie do konta w banku przez internet, np. za pomocą kodów jednorazowych przesłanych smsem na Twój telefon.
10. Aktywuj Alerty BIK, dzięki którym dostaniesz SMS i e-mail, gdy w BIK pojawią się informacje o próbie uzyskania kredytu na Twoje dane.

Jeśli otrzymana wiadomość z banku budzi Twoje wątpliwości, skontaktuj się ze swoim Agentem, by zweryfikować jej prawdziwość.

Warto też dodać, że jeżeli cokolwiek wzbudzi nasze podejrzenia, a możemy łatwo uzyskać dowód (np. w postaci zapisanej wiadomości na telefonie) to należy podzielić się z policją naszą wiedzą o popełnieniu przestępstwa.

Co zrobić, gdy padłeś ofiarą wyłudzenia kredytu?

W takiej sytuacji należy działać szybko i natychmiastowo:

1. Zastrzeż dowód osobisty, jeśli został skradziony.
2. Zgłoś ten fakt na policję i do banku.

Jeżeli okazało się, że padłeś ofiarą wyłudzenia kredytu, nieważne, czy jest to kredyt gotówkowy, czy inny, musisz napisać bo banku stosowne odwołanie, w którym opiszesz co się stało oraz zgłosić ten fakt na policję. Z pewnością sprawa zostanie skierowana na drogę sądową. Niestety do momentu udowodnienia niewinności kredyt należy spłacać. Oczywiście po wydaniu pozytywnego wyroku, pieniądze zostaną zwrócone przez bank.

Uwaga na oszukańcze ogłoszenia związane z epidemią koronawirusa (COVID-19)

Epidemia koronawirusa sprawiła, że mniej przebywamy w dużych skupiskach, więc ryzyko kradzieży dokumentów tożsamości jest mniejsze. Co nie oznacza, że nie musimy być czujni.

Mamy jednak eskalację innych zagrożeń i prób oszustwa. 15 marca Komenda Główna Policji oraz FinCERT.pl – Bankowe Centrum Cyberbezpieczeństwa ZBP opublikowały ostrzeżenia przed oszukańczymi ogłoszeniami związanymi np. potrzebą zapłaty za szczepionkę przeciwko koronawirusowi COVID-19, czy przejęciem przez NBP środków klientów zdeponowanych w bankach jako tzw. „rezerw krajowych NBP”.

Komunikat ze strony www.policja.pl

„Ostrzegamy przed fałszywymi informacjami dotyczącymi epidemii koronawirusa (COVID-19) nakłaniającymi klientów banków do dokonywania transakcji finansowych. Niniejsze ostrzeżenie jest adresowane do klientów wszystkich polskich banków".

Jak działają przestępcy?

Przestępcy używają jako tło swojej działalności komunikaty i fałszywe informacje związane z epidemią koronawirusa (COVID-19). Podszywają się pod instytucje zaufania publicznego takie jak banki, urzędy państwowe, centralne oraz lokalne.

W przesyłanych wiadomościach zawarte są linki prowadzące do stron przestępców, których jedynym zadaniem jest wyłudzanie loginów i haseł do bankowości internetowej, a także kodów autoryzacyjnych dających możliwość zatwierdzenia przelewów na rachunek przestępców. W niektórych przypadkach linki mogą prowadzić do stron zawierających złośliwy kod powodujący przejęcie urządzenia klienta, na którym otrzymał wiadomość.

Przykłady prób wyłudzenia

Przykład fałszywej wiadomości sms:

Przykład fałszywej strony internetowej:

Źródło: zaufanatrzeciastrona.pl

Ofiary ataków, które nie zachowają ostrożności, mogą stracić swoje oszczędności. Ponadto, nieświadomi konsumenci ujawniając swoją tożsamość przestępcom mogą doprowadzić do wykorzystania jej do zawarcia w ich imieniu umów i w konsekwencji np. zaciągnięcia zobowiązań finansowych. Chroń siebie i swoje dane.

Czy będę musiał spłacać złodzieja?

Jak już wspomnieliśmy, kredyt zaciągnięty na nasze dane osobowe sprawi, że to my będziemy dłużnikiem. Do wyjaśnienia sądowego wierzyciela nie będzie obchodziło, co dokładnie zaszło. Będzie on tylko zainteresowany odzyskaniem swojej należności - i będzie miał rację. Długi bowiem należy spłacać. Oczywiście de facto są to długi złodzieja i po wyroku sądu to na nim zaciąży obowiązek spłaty. Jednakże przedtem warto odpowiednio się zabezpieczyć.

Jednym ze skuteczniejszych zabezpieczeń przed wyłudzeniem kredytu na nasze dane jest skorzystanie ze sprawdzonych narzędzi, które powstały do ochromny przed wyłudzeniami. 

Czym jest usługa Alerty BIK?

Alerty BIK jest to usługa smsowa, która jest obsługiwana przez Biuro Informacji Kredytowej. Powstała ona, aby zapobiegać takim sytuacjom, kiedy przestępca, który wcześniej pozyskał nasze dane składa wniosek kredytowy, podszywając się pod nas. Taki przestępca może przykładowo posiadać dane widniejące na dowodzie osobistym wraz ze zdjęciem, co niekiedy może wpaść w jego ręce drogą internetową - o konkretnych sposobach wyłudzenia już wspominaliśmy. A jak Alerty BIK mają nas ochronić przed tego typu praktykami?

Jak działa Alert BIK?

Alerty BIK działają tak, że gdy ktoś składa wniosek kredytowy na nasze dane, na nasz nr telefonu przychodzi SMS z BIK. Dzieje się tak dlatego, że na początku procedury wnioskowania bank sprawdza wiarygodność klientów w BIK. Reszta jest bardzo prosta - jeżeli w momencie otrzymania SMS-a nie przebywamy w banku i nie składamy wniosku, to wówczas ktoś dokonuje przestępstwa wyłudzenia. Żeby nie stać się osobą poszkodowaną, należy natychmiast zadzwonić do BIK i poinformować o zaistniałej sytuacji.

Jak usługę Alert BIK?

Ażeby aktywować usługę Alerty BIK należy:

• wejść na stronę www.bik.pl,
• założyć konto w portalu BIK,
• potwierdzić tożsamość,
• ustanowić hasło i zalogować się,
• zatwierdzić ofertę i aktywować Alerty.

Teraz już będziemy bezpieczni. Kiedy ktoś zechce wyłudzić kredyt na nasze dane, na pewno zostaniemy w porę ostrzeżeni. Warto dodać, że Alerty chronią nie tylko przed oszustwami, dotyczącymi zaciągania kredytów w bankach. Usługa ta uchroni nas również przed tym, kiedy ktoś będzie chciał aktywować abonament komórkowy na nasze dane.

Czym jest usługa Chroń PESEL?

Usługa Chroń PESEL została wymyślona i jest aktualnie udostępniana przez prywatną firmę. Ma ona na celu skuteczną ochronę naszych danych personalnych oraz naszych osobistych środków finansowych. Wg tego, co producent podaje na swojej stronie internetowej Chroń PESEL polega na monitorowaniu w czasie rzeczywistym realnych prób popełnienia oszustwa kredytowego. Dzięki temu można zapobiec wyłudzeniu.

Usługa Chroń PESEL działa na zasadzie bardzo podobnej do omówionej już usługi Alerty BIK. Kiedy oszust wnioskuje o pozyskanie produktu finansowego, wówczas PESEL jest sprawdzany w bazie KRD. Na nasz nr telefonu oraz na nasz adres mailowy przychodzi informacja o tym, że ktoś sprawdzał nasze dane w bazie KRD. Teraz możemy wykonać szybki telefon i w porę zapobiec oszustwu.

Co nam daje usługa Chroń PESEL?

Decydując się na wykupienie usługi Chroń PESEL czerpiemy pewnie korzyści, ponieważ:

• otrzymujemy powiadomienie, że ktoś pozyskiwał informacje o naszym numerze PESEL,
• mamy kontrolę nad tym, czy ktoś dopisał nas do bazy KRD lub z tej bazy nas usunął - usługa aktywna 24 godz. na dobę,
• dowiadujemy się, czy kto wpisał KRD pozytywną informację o tym, że terminowo spłacamy zobowiązania - usługa aktywna 24 godz. na dobę,
• możemy sprawdzić jakie informacje o nas figurują w bazie KRD,
• możemy sprawdzić, kto w przeciągu ostatniego roku pytał o nasz PESEL,
• uzyskujemy dostęp do danych bazy KRD na temat firmy, która nas interesuje - np. przyszły pracodawca, biuro podróży, deweloper, itd.,
• otrzymujemy powiadomienie, że ktoś założył firmę na nasze dane personalne,
• uzyskujemy pomoc konsultantów w kwestiach prawnych, związanych z wyłudzeniami,
• sami możemy dopisać naszego dłużnika do bazy KRD,
• możemy uzyskać zwrot kosztów, związanych z ponownym wydaniem skradzionych dokumentów,
• możemy uzyskać zwrot kosztów prawnych w sprawach dotyczących kradzieży tożsamości.

Zakres usług zależy od tego jaki rodzaj pakietu wybierzemy - czy podstawowy czy ten bardziej rozbudowany. Decydując się na usługę płacimy raz, a korzystamy przez cały rok.

Jak aktywować usługę Chroń PESEL?

Usługę można aktywować w trzech prostych krokach:

• należy wejść na stronę www.chronpesel.pl,
• następnie wybrać interesujący nas pakiet,
• dokonać jednorazowej opłaty, a potem korzystać przez kolejne 12 miesięcy.

Podsumowanie, czyli przezorny zawsze ubezpieczony!

Internet stwarza nam wiele możliwości - zarówno tych dobrych jak i złych. Możemy wprawdzie paść ofiarą oszustwa wchodząc na niesprawdzone strony, czy korzystając przypadkiem z pirackich aplikacji. Nie zmienia to jednak faktu, że w dobie cyfrowej możemy też w bardzo prosty sposób się zabezpieczyć. Jeżeli mamy uzasadnione obawy co do możliwości wyłudzenia albo zwyczajnie chcemy dmuchać na zimne - zawsze możemy skorzystać z którejś z omówionych aplikacji: Alert BIK bądź Chroń PESEL.

Jak już sobie powiedzieliśmy - to my zostaniemy obciążeni spłatą kredytu nawet jeśli to oszust zaciągnął go na nasze dane. Warto więc czasem posłuchać znanych polskich porzekadeł, ustrzec się przed wyłudzeniem w porę i być jak ten przysłowiowy przezorny, który zawsze jest ubezpieczony.

Zaktualizowano: 16.11.2021