Kim jest żyrant w kredycie hipotecznym?

Opublikowano: 29 Paź 2023 Agnieszka Kłak 16 min. czytania

Kategoria: Słownik pojęć finansowych

Żyrant w kredycie hipotecznym - definicja

Żyrant, zwany także poręczycielem bądź gwarantem jest osobą, która nakłada na siebie obowiązek uregulowania rat kredytu, w przypadku, gdy osoba faktycznie zaciągająca kredyt przestanie go spłacać. Takie poręcznie zobowiązania zwiększa szanse kredytobiorcy na pozytywną decyzję kredytową. W praktyce poręczyciel jest trzecią stroną kredytu - pozostałymi dwiema są klient oraz bank. Najczęściej jest tak, że żyrant podpisuje osobną umowę z bankiem, na mocy której sankcjonuje się poręczenie kredytu. 

Kogo wybrać na żyranta kredytu hipotecznego?

Praktyka pokazuje, że żyrantem w kredycie hipotecznym jest zazwyczaj osoba bardzo bliska dla kredytobiorcy. Bywa, że jest to rodzic, brat lub siostra czy przyjaciel. Jednakże nie jest tak, że poręczycielem może zostać dowolna osoba, bez żadnych wymogów. Na dobrą sprawę gwarant powinien spełniać podobne warunki, co kredytobiorca, czyli:

• ukończone 18 lat,
• pełna zdolność do czynności prawnych,
• odpowiednia zdolność kredytowa,
• pozytywna historia kredytowa w BIK-u.

Wobec tego, aby zostać żyrantem należy zarabiać odpowiednio wysoką kwotę oraz mieć stabilne źródło zatrudnienia. Bank przychylnie spojrzy na umowę o pracę na czas nieokreślony i na działalność gospodarczą, która już zdążyła okrzepnąć na rynku. Kredytodawca weźmie też pod uwagę comiesięcznie wydatki kandydata na gwaranta, aktualny stan jego zadłużenia oraz to, czy w przeszłości rzetelnie wywiązywał się ze spłaty swoich własnych długów. 

Prawne i praktyczne aspekty poręczenia kredytu

Poręczenie może dotyczyć zarówno kredytu hipotecznego jak i kredytu gotówkowego. My skupiamy się na tym pierwszym rodzaju zobowiązania bankowego, aczkolwiek co do zasady procedura wygląda podobnie. Chodzi o to, że poręczenie zobowiązania to jeden z rodzajów zabezpieczenia kredytu. Bank oczekuje od klienta dodatkowego zabezpieczenia w sytuacji, kiedy ma wątpliwości czy kredytobiorca będzie w stanie spłacić zobowiązanie terminowo. 

W polskim prawie jasno jest określona umowa poręczenia zobowiązania. Jest to pisemne zobowiązanie żyranta do tego, że w przypadku, gdy dłużnik przestanie regulować należność na rzecz wierzyciela, to żyrant dokona dobrowolnej spłaty tejże należności wobec wierzyciela. 

Nic więc dziwnego, że kredytodawcy oczekują od kandydata na poręczyciela odpowiednio wysokiej zdolności kredytowej. Gdy poręczenie kredytu hipotecznego lub gotówkowego dojdzie do skutku w sensie umowy pisemnej, to wówczas bank będzie miał prawo zażądać spłaty wierzytelności od gwaranta, jeśli kredytobiorca takowej spłaty zaniecha, zaś gwarant odpowiada w tym momencie przed bankiem całym swoim majątkiem. 

Poręczenie kredytu hipotecznego - ile to kosztuje?

Kredytodawca nie nakłada żadnych dodatkowych opłat z samego tytułu poręczenia kredytu. Jedynie koszty za obliczenie zdolności kredytowej żyranta oraz za sporządzenie umowy poręczenia mogą zostać przez bank dodane do kosztów obsługi wniosku kredytowego. Jednakże żyrant może oczekiwać od kredytobiorcy, iż ten uiści opłatę z tytułu gwarancji spłaty kredytu. Jest to uzasadnione, gdyż żyrant ponosi ryzyko, iż to na nim spocznie odpowiedzialność spłaty kredytu. Uwzględnienie zaistnienia konieczności wypłacenia wynagrodzenia poręczyciela przez kredytobiorcy oraz wysokość takiej opłaty powinny zostać uwzględnione w osobnej umowie.

Co ciekawe, na rynku znajdują się podmioty, które zajmują się poręczaniem kredytów na rzecz klientów indywidualnych oraz firm. Przykładowo istnieje Fundusz Poręczeń Kredytowych, który na podstawie kwoty udzielonego zobowiązania, okresu spłaty oraz rodzaju kredytu określa wysokość prowizji, którą kredytobiorca powinien uiścić jednorazowo w momencie przyznania mu kredytu przez bank. Również w spółkach wspólnicy, którzy zostali poręczycielami kredytu zaciągniętego przez spółkę mają prawo zażądać od spółki stosownego wynagrodzenia. 

W jakich sytuacjach poręczenie kredytu jest wymagane?

Kredyt z poręczycielem jest wymagany w paru sytuacjach, takich jak:

• brak odpowiednio wysokiej zdolności kredytowej klienta,
• wnioskowanie o kredyt na lepszych warunkach,
• wnioskowanie o kredyt studencki.

Warto dodać, że żyrant może występować nie tylko w kredytach bankowych, ale też w pożyczkach udzielanych przez instytucje pozabankowe. 

Żyrant w kredycie hipotecznym - obowiązki i prawa

Żyrant w kredycie hipotecznym musi spełniać następujące obowiązki:

• spłata kredytu w przypadku, gdy kredytobiorca tego zaniechał,
• utrzymywanie dostatecznej zdolności kredytowej w okresie kredytowania,
• akceptacja faktu, że w BIK-u pojawi się wpis na temat poręczenia kredytu.

Jeśli zaś chodzi o prawa żyranta, to wyglądają one w taki oto sposób:

• zapoznanie się z sytuacją finansową kredytobiorcy, któremu zostanie udzielone poręczenie,
• wgląd do aktualnego statusu spłaty kredytu,
• możliwość ubiegania się o zwrot pieniędzy od kredytobiorcy.

Warto nadmienić, że jeśli żyrant zacznie spłacać kredyt, to powinien to robić wg harmonogramu spłat.

Co ma wspólnego poręczenie kredytu ze zdolnością kredytową?

W tym temacie musimy rozróżnić zdolność kredytową kredytobiorcy oraz zdolność kredytową żyranta. Zacznijmy od tej pierwszej. Otóż, poręczyciel kredytu sprawia to, że zdolność kredytowa kredytobiorcy rośnie, a co za tym idzie - zwiększają się jego szanse na uzyskanie zobowiązania. Jednakże w przypadku zdolności kredytowej gwaranta następuje coś zupełnie innego. Poręczenie będzie traktowane tak, jakby żyrant sam zaciągnął zobowiązanie. W związku z tym, jeśli on sam będzie chciał wziąć kredyt, to musi liczyć się z tym, że jego zdolność kredytowa będzie niższa. 

Jak wygląda umowa z żyrantem kredytu?

Umowa poręczenia kredytu powinna zawierać kilka niezbędnych elementów, takich jak:

1. Określenie zakresu spłaty długu przez żyranta. Może to obejmować cały kredyt, ale tylko jego część. Cząstkowe wskazanie zakresu odpowiedzialności poręczenia jest szczególnie istotne w przypadkach, kiedy kredytobiorca ma kilku żyrantów.
2. Czas, na który żyrant udziela poręczenia. Nie ma tutaj jednego, obowiązującego okresu. Poręczenie może obowiązywać przez cały okres kredytowania albo przez jego część. Z punktu widzenia kredytobiorcy najlepiej jest, jeśli poręczenie będzie obowiązywało do końca kredytu, z punktu widzenia gwaranta - niekoniecznie.
3. Kolejność egzekwowania długu. Dla żyranta najlepszym rozwiązaniem jest ustalenie, że bank zwróci się do niego o uregulowanie rat kredytu dopiero wtedy, gdy wyczerpie wszelkie środki windykacji od klienta, takie jak wezwania do zapłaty czy przeprowadzenie egzekucji komorniczej, która zakończy się niepowodzeniem. 
4. Informowanie żyranta o zaległościach w spłacie. W umowie poręczenia bank może się zobowiązać, że sam poinformuje gwaranta o sytuacji, kiedy to dłużnik spóźni się z ratą.
5. Informowanie o aktualnym statusie spłaty kredytu. Jest to jedno z praw poręczyciela. Można ustalić, że to bank albo klient będzie informował żyranta o aktualnych dokonanych płatnościach rat kredytu.

W zależności od tego, w jakim zakresie powyższe kwestie zostaną ustalone w umowie, może być ona mniej lub bardziej korzystna dla poręczyciela. 

Co czeka żyranta, jeśli dłużnik przestanie spłacać kredyt?

W momencie w którym nastąpi zaprzestanie spłaty kredytu przez kredytobiorcę, bank zwróci się do żyranta o uregulowanie należności. Poręczyciel nie może nic zbytnio z tym faktem zrobić, oprócz tego, że po prostu zapłaci. Żyrant musi wypełnić postanowienia umowy. Jak już wspomnieliśmy - odpowiada on przed wierzycielem całym swoim majątkiem, a zatem nie ma tutaj możliwości uniknięcia odpowiedzialności. Trzeba zdawać sobie sprawę, że bank ma prawo egzekwować należność od gwaranta na wszystkie dostępne legalnie sposoby, w tym na drodze sądowo-komorniczej.

Czy poręczyciel zawsze musi spłacać dług kredytobiorcy?

Żyrant za każdym razem musi regulować raty kredytu w zakresie, w jakim zobowiązał się do tego w umowie poręczenia kredytu, jeśli kredytobiorca przestał spłacać raty. Poręczyciel zostaje zwolniony z tego obowiązku tylko wtedy, jeśli kredytobiorca spłaci zobowiązanie - w całości lub w części, w jakiej żyrant prawnie odpowiada. Natomiast żyrant nie musi nic płacić, jeśli klient terminowo reguluje raty kredytu. 

Czy poręczyciel kredytu może odzyskać swoje pieniądze?

Żyrant ma prawo odzyskać pieniądze, które przeznaczył na poczet spłaty zobowiązania pod warunkiem, że spłacił kredyt za kredytobiorcę. Wówczas powinien wystosować do niego przedsądowe wezwanie do zapłaty. Jeśli kredytobiorca uiści należność na rzecz poręczyciela, to pieniądze są już odzyskane. Natomiast jeśli tak się nie stanie, poręczyciel powinien udać się do komornika, który uzyska od sądu tytuł wykonawczy egzekucji należności. Warto pamiętać o tym, że jeśli gwarant spłacił kredyt hipoteczny, to ma prawo wpisać się od hipoteki nieruchomości w miejsce banku i na tej podstawie dochodzić swoich praw. 

Unieważnienie poręczenia kredytu - czy to możliwe?

Czy w ogóle istnieją jakieś sytuacje, w których można wycofać się z poręczenia kredytu? Cóż, z tym mogą być pewne trudności, ale generalnie jest to możliwe, jeśli:

• kredytobiorca terminowo wywiązuje się ze spłaty rat,
• kredytobiorca wyrazi zgodę na wycofanie się żyranta z poręczenia,
• bank wyrazi zgodę na wycofanie się żyranta z poręczenia.

Natomiast jeśli żyrant chce unieważnić umowę poręczenia kredytu, to może to zrobić jedynie na drodze sądowej. Musi przed sądem udowodnić, że zawarcie umowy było nieważne, gdyż nastąpiło to pod przymusem, w wyniku błędu lub wtedy, gdy żyrant nie był w pełni świadomy swoich czynów. 

Kredyt z żyrantem - plusy i minusy

Z punktu widzenia kredytobiorcy kredyt z żyrantem ma swoje mocne i złe strony. Do plusów zaliczymy na pewno:

• zwiększona szansa na uzyskanie pozytywnej decyzji kredytowej,
• zwiększenie swojej wypłacalności w oczach banku,
• regres roszczeniowy, który może zachęcić żyranta do poręczenia kredytu.

Jednakże i tutaj występują pewne minusy, takie jak:

• zmniejszenie zdolności kredytowej żyranta,
• brak gwarancji, że żyrant będzie zawsze w stanie spłacić kredyt,
• obciążenie finansowe żyranta w razie braku spłaty rat.

Miej to na uwadze, bowiem jeśli jesteś klientem i szukasz żyranta, a będzie to osoba bliska, to przez Twój brak terminowej spłaty, może ona popaść we własne problemy.

Czy rozsądnie jest zostawać żyrantem czyjegoś kredytu?

Kwestia stania się czyimś żyrantem nie jest biznesowa i w tym przypadku za decyzję nie przemawia chłodna kalkulacja. Gdybyśmy bowiem brali pod uwagę jedynie aspekty finansowe, to doszlibyśmy do konkluzji, że w ogóle instytucja poręczyciela jest nieopłacana i nie sensu, by istniała w polskim prawie. Jednakże jest też coś takiego, jak chęć pomocy drogiej nam osobie i wzajemne zaufanie. Przykładowo, jeśli rodzice widzą, że ich świeżo poślubione dzieci chcą mieć własne mieszkanie, ale brakuje im nieco zdolności kredytowej, to z całą pewnością będą chcieli im pomóc - jeśli nie gotówkowo, to przynajmniej stając się poręczycielami ich kredytu. Najważniejsze w tym wszystkim jest to, by sobie nawzajem ufać - żyrant kredytobiorcy, że ten będzie spłacał dług, a kredytobiorca żyrantowi, że ten mu pomoże, jeśli z powodu przykrych sytuacji losowych dojdzie do czasowego zaprzestania spłaty zobowiązania. 

Dodano: 29.10.2023