Rachunek wspólny a śmierć posiadacza

Opublikowano: 27 Paź 2021 Sylwia Chrószcz 14 min. czytania

Kategoria: Słownik pojęć finansowych

Wspólne konto bankowe

Wspólne konto bankowe jest rozwiązaniem stosowanym przez wielu Polaków. Najczęściej ten produkt bankowy wybierają pary i małżeństwa jednak nie tylko dla nich jest on przeznaczony. Prowadzenie wspólnego konta bankowego znacznie ułatwia prowadzenie domu, rozliczanie rachunków, a także planowanie i prowadzenie budżetu domowego.

Specyfiką wspólnego rachunku bankowego jest fakt, że każdy współwłaściciel, a może być ich więcej niż dwóch, ma możliwość w takim samym stopniu zarządzać kontem i zgromadzonymi na nim środkami. Tym samym współwłaściciele mogą dokonywać wpłat jak również wypłat i przelewów. Każdy z nich ma również możliwość zarządzania rachunkiem i zlecania dyspozycji. W zależności od banku i tego jak jest skonstruowana umowa niektóre dyspozycje może zlecić jeden współwłaściciel rachunku jednak inne wymagają zgody wszystkich właścicieli konta.

Konto wspólne – dla kogo?

Warto wiedzieć, że wspólne konto jest przeznaczone nie tylko dla małżeństw czy par. Ze wspólnego konta może korzystać np. rodzeństwo, rodzice z dzieckiem czy nawet osoby zupełnie ze sobą niespokrewnione. Po co stosować takie rozwiązanie? Wiele sytuacji życiowych powoduje, że wspólny dostęp do konta może okazać się zbawienny w razie ciężkiej choroby, wypadku czy nawet śmierci jednego ze współwłaścicieli. Dodatkowo często zdarza się, że dzieci lub wnuki jako współwłaściciele kont swoich dziadków pomagają w zarządzaniu rachunkiem i zajmują się kwestiami formalnymi np. regulowaniem opłat za pośrednictwem przelewu. 

Dopisanie współwłaściciela do konta bankowego

Kwestia ta dość często nurtuje osoby chcące prowadzić wspólnie konto bankowe. Czy już na etapie zakładania konta trzeba uwzględnić obu właścicieli? Czy w takim wypadku trzeba zakładać nowe konto, aby mogło być ono wspólne? Otóż nie. We wspólne konto można przekształcić jedno z już posiadanych kont indywidualnych. Odbywa się to bardzo prosto poprzez dopisanie do umowy o prowadzenie konta współwłaściciela.

Podobnie działa to też w drugą stronę. Nie trzeba zupełnie zamykać konta jeśli jeden z użytkowników nie chce już być jego współwłaścicielem. Każdy właściciel konta może w dowolnej chwili napisać i złożyć w banku oświadczenie, które w praktyce będzie oznaczało wykreślenie go z rejestru banku jako współwłaściciela. Jest to bardzo wygodne rozwiązanie ponieważ w przypadku przekształcania konta z indywidualnego na wspólne lub odwrotnie nie zmienia się numer rachunku bankowego. Dzięki temu nie ma potrzeby zgłaszania tego faktu u pracodawcy czy w innych miejscach, z których uzyskujemy dochody.

Jak usunąć współwłaściciela konta?

Jak już wspomnieliśmy wcześniej. Usunięcie współwłaściciela konta jest równie łatwe jak jego dopisanie i może odbyć się w dowolnym momencie. Jeżeli konto ma dwóch współwłaścicieli to wykreślenie jednego z nich automatycznie spowoduje przekształcenie konta wspólnego w indywidualne. Nieco inaczej wygląda to gdy współwłasność do konta obowiązuje więcej niż dwie osoby. Usunięcie współwłaściciela konta może się odbyć na wniosek samego zainteresowanego, a więc osoby, która chce wycofać się ze współdzielenia konta. Wymagane jest wtedy złożenie w banku stosownej dyspozycji. Może się to odbyć podczas osobistej wizyty w placówce banku lub też listownie, telefonicznie, mailowo albo przy pomocy narzędzi w bankowości elektronicznej jeśli dają one taką możliwość. Usunięcie współwłaściciela konta bez jego udziału może się odbyć wyłącznie na drodze sądowej. Tym samym inni właściciele konta nie mogą dowolnie wykreślać i wpisywać innych właścicieli bez ich wiedzy i zgody.

Wspólne konto bankowe a śmierć współwłaściciela

Śmierć bliskiej osoby jest przykrym wydarzeniem jednak pociąga za sobą konieczność załatwienia wielu spraw formalnych. Jedną z takich spraw są wszelkie kwestie dotyczące wspólnego konta bankowego. Warto wiedzieć, że banki różnie podchodzą do tej sytuacji. Wszystko zależy od ich regulaminu, wewnętrznej polityki czy też bezpośrednio od zapisów zawartych w umowie.

Jednym z możliwych rozwiązań po śmierci współwłaściciela rachunku bankowego jest pozostawienie konta do użytku drugiego właściciela i przekształcenie go w konto indywidualne. Jest to zdecydowanie najłatwiejsze, najwygodniejsze i najbardziej korzystne dla właściciela rachunku. Pozwalają na to między innymi takie banki, jak:

• Bank Pekao,
• Bank Pocztowy,
• BNP Paribas,
• Citi Handlowy,
• Alior Bank.

Jednak wciąż wiele instytucji bankowych nie podchodzi do tej kwestii tak bezproblemowo. Takie banki jak np. Credit Agricole, ING Bank Śląski i Getin Bank dzieli saldo rachunku na dwie równe części i pozwala żyjącemu współposiadaczowi korzystać tylko z jego udziału. Druga część salda rachunku zostaje uznana za spadek i podzielona pomiędzy spadkobierców, zgodnie z testamentem, aktem notarialnym lub orzeczeniem sądu w tej sprawie. Jest również trzecia możliwość, coraz rzadziej stosowana przez banki, jednak nadal obowiązująca. Zgodnie z nią śmierć jednego ze współposiadaczy rachunku bankowego jest traktowana jako okoliczność uzasadniająca rozwiązanie umowy o prowadzenie rachunku. Środki pozostałe na rachunku traktowane są jak w opisanym wcześniej przypadku. Czyli przekształcane są w nieoprocentowany depozyt, a następnie zostają podzielone pomiędzy pozostającego przy życiu właściciela rachunku i spadkobierców.

Wspólnota majątkowa a konto bankowe

W przypadku, gdy małżeństwo nie podpisało intercyzy to nie ma znaczenia czy prowadzą wspólne czy oddzielne konta bankowe. Wszystkie środki finansowe zgromadzone w czasie trwania małżeństwa są wspólne i w razie rozstania będą dzielone równo na pół pomiędzy obu małżonków. Jednak w przypadku gdy małżeństwo obowiązuje intercyza, a więc rozdzielność majątkowa wygląda to nieco inaczej. Indywidualne konta bankowe małżonków wraz ze zgromadzonymi na nich środkami pozostają własnością każdego z małżonków będącego właścicielem konta. Pary posiadające umowę o rozdzielności majątkowej mogą mimo to założyć wspólne konto bankowe. Wtedy, pomimo rozdzielności majątkowej, środki zgromadzone na koncie będą własnością wspólną małżonków i w razie rozstania będą musiały zostać równo podzielone pomiędzy nich.

Dziedziczenie pieniędzy na rachunku bankowym

Nieco bardziej skomplikowana może się wydawać sytuacja gdy śmierć ponosi właściciel indywidualnego konta bankowego. Jak w takiej sytuacji rodzina może pozyskać środki zgromadzone na koncie? Czy są one dziedziczne? Tak, są.

Najczęstszą praktyką stosowaną przez banki jest blokowanie środków zgromadzonych na koncie po śmierci posiadacza rachunku bankowego. Wypłata pieniędzy na rzecz spadkobierców może się odbyć poprzez złożenie w banku odpowiedniego oświadczenia oraz udowodnienie prawa do spadku. Takim dowodem na prawo do spadku może być testament, notarialny akt poświadczenia dziedziczenia lub postanowienie sądowe o stwierdzeniu nabycia spadku. Sprawy spadkowe są nieco trudniejsze, gdy osoba zmarła była współwłaścicielem rachunku bankowego. Zgodnie z prawem współwłaściciele mogą w sposób pełny i równy dysponować środkami zgromadzonymi na rachunku. Dlatego wypłata pieniędzy na rzecz spadkobierców nie może blokować dostępu do konta jego drugiemu właścicielowi. Jednak konkretne procedury wyglądają różnie w zależności od banku i zapisów umowy, którą klient podpisuje z bankiem przy zakładaniu konta. Ostatecznie to właśnie do tych zapisów należy się odwoływać, gdyż polskie ustawodawstwo nie reguluje tej kwestii w sposób jednoznaczny.

Upoważnienie do konta po śmierci właściciela

Jeżeli dostęp do konta przez osoby trzecie odbywa się w oparciu o pełnomocnictwo to warto wiedzieć, że jego moc prawna obowiązuje jedynie za życia upoważniającego do konta właściciela rachunku. Dlaczego? W momencie śmierci właściciela rachunku wszystkie udzielone przez niego pełnomocnictwa wygasają. Tym samym osoba upoważniona, nie będąca jednak współwłaścicielem konta po śmierci właściciela nie może wypłacić ani przelać zgromadzonych na rachunku środków. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, w której zmarły ustanowił dyspozycję wypłaty na wypadek śmierci. Wtedy wypłata pieniędzy przez bank odbywa się automatycznie.

Wypłata z rachunku bankowego po śmierci właściciela

Jak bank dowiaduje się o śmierci właściciela rachunku? Najczęściej dopiero w momencie kiedy ktoś go o tym powiadomi. Bank ma również możliwość wystąpić do rejestru PESEL, aby ustalić czy posiadacz rachunku żyje. Jednak procedura ta jest uruchamiana dopiero po upływie 5 lat od wydania ostatniej dyspozycji na rachunku. Taki stan sprawia, że czasami rodzina zmarłego pragnie wypłacić możliwie jak najwięcej środków z konta zanim bank dowie się o śmierci właściciela i zablokuje konto. Niestety zgodnie z prawem takie działanie jest niedopuszczalne. Nie ma tu znaczenia, czy było to konto wspólne małżonków lub czy drugi współwłaściciel był jedynym spadkobiercą gromadzonych na rachunku środków.

Przepisy dopuszczają jedynie pokrycie kosztów pogrzebu z konta zmarłego. Jednak tutaj należy pamiętać o udokumentowaniu wszystkich wydatków. Znajduje to pokrycie w art. 55 ust. 1 pkt 1 prawa bankowego. Ponadto właściciel rachunku za życia mógł złożyć w banku dyspozycję na wypadek śmierci. W takiej sytuacji bank jest zobowiązany do wypłaty środków na rzecz wskazanej w dokumencie osoby, niezwłocznie po otrzymaniu informacji o śmierci właściciela rachunku. Tak otrzymana kwota nie wchodzi w skład spadku i nie podlega postępowaniu spadkowemu.

Tagi: rachunek bankowykonto wspólne

Zaktualizowano: 06.07.2022

Dodano: 27.10.2021